Stel dat bomen in plantsoenen, tuinen, bossen en regenwouden van zich konden laten horen. Hun kabaal zou oorverdovend zijn. ‘Waarom om’, echoot het rond de aarde. Tijdens de zaak Boske nam een boom het voortouw op mogelijk vele boomzaken die nog volgen. Het einde van de massale ontbossing houden we daarbij stevig in het vizier. Wisten jullie dat elke seconde een stuk bos verdwijnt ter grootte van een voetbalveld? Dat is iets om over na te denken als je in het weekend langs de lijn staat om je kind aan te moedigen.

Van onschuldig takje naar huizenhoge boom

Hoe geliefd bomen ook zijn bij ons, net zo vaak moeten ze weg omdat ze te groot worden of in de weg staan. Mijn buurvrouw bijvoorbeeld is een zonaanbidster. In de tuin van onze buurman staat evenwel een wilg. Ooit als onschuldig takje geplant, nu uitgegroeid tot een huizenhoge boom met rijk uitwaaierende wilgentakken. Prachtig, maar hij neemt een groot deel van de zon weg bij de buren. Tot verdriet van mijn buurvrouw die graag nadat ze een werkdag erop heeft zitten, nog even wil genieten van het zonnetje. Reden om een tuinman jaarlijks de uitdijende wilgentooi bij te laten punten. Tot grote opluchting van de boom. Vooralsnog staat hij er warmpjes bij.

Zaadjes voor nieuwe wetgeving

Hoe anders kan het lopen? Tijdens de onlangs gehouden kunsttentoonstelling Paradys in het Friese Oranjewoud was alles mogelijk. Honderd dagen lang was het feest in en met de natuur. Van onder meer kritisch commentaar op de buitenwereld tot pogingen om de natuurrijke plek nóg mooier te maken. Kunstenaars van heinde en verre creëerden verrassend werk en lieten zich daarbij inspireren door de gelaagde geschiedenis en het royale groen van de omgeving. Tussen de vele kunstwerken, viel de Zaak Boske op. Een opmerkelijk theatrale fictieve rechtszaak waar een boom het opnam tegen twee kiftende buren. Ook hier speelden onder meer schaduw en zon de boom parten. Maar belangrijker was dat onvoldoende regelgeving in het nadeel van de boom werkte.

“Zowel feitelijk als formeel gaat deze zaak op het eerste gezicht alleen over een boom die hinder veroorzaakt,” meldde de rechter in het mondelinge vonnis. Net als over de gekwetste gevoelens van de betrokken partijen.

“Maar in wezen gaat deze zaak over veel meer dan dat,” vervolgt de rechter. Tijdens de rechtszaak werd aangevoerd dat de boom een grote verrijking betekent, denk aan vergroening. Het belang van de boom en het klimaat zou daarom zwaarder moeten wegen dan de overlast. Sterker: deze boom zou zelfs rechten moeten hebben!

Helaas ging de rechter daarin niet mee. “De huidige wetgeving voorziet er niet in dat een boom rechten heeft. Het ecologisch belang als zodanig telt daarom in deze zaak over onrechtmatige burenhinder niet mee. Ik realiseer mij,” stelde de rechter, “dat er momenteel initiatieven worden ontplooid om hierin verandering te brengen en er aldus – wellicht – zaadjes worden geplant voor nieuwe wetgeving. Maar eerst is de wetgever aan zet. De toetsing die ik als rechter in deze zaak moet verrichten is enkel of er sprake is van onrechtmatige hinder. Hoe groot het algemene belang van vergroening van de samenleving ook is.”

De beslissing luidde dat binnen twee weken na het vonnis de betrokkene de boom moest kappen. Gelukkig mocht de boom ook worden verplant.

Zie ook: https://www.rechtspraak.nl/Organisatie-en-contact/Organisatie/Rechtbanken/Rechtbank-Noord-Nederland/Nieuws/Paginas/Rechtszaak-aan-de-rand-van-het-Bosk-in-Leeuwarden.aspx