Slim textiel

Om klimaatneutrale innovaties te versnellen, zet het Europese kennis- en innovatiecommunity EIT Climate-KIC vol in op duurzame innovatieve ideeën en oplossingen van start-ups. De community maakt deel uit van de EIT (European Institute of Innovation & Technology), het instituut van de Europese Unie voor innovatie en ondernemerschap. Dit om de vaak jonge ondernemers te helpen groeien, versnellen en verbeteren. Het netwerk ondersteunt ook de Nederlandse start-up Sponsh, dat in samenwerking met de Technische Universiteit van Eindhoven een slim textiel ontwikkelt. Een textiel dat volgens co-founder Kurt Hamming van lijkt op een ‘ouderwetse’ spons. “Of zo’n geel keukendoekje. Maar er zijn twee grote verschillen. Het textiel dat wij ontwikkelen onttrekt watermoleculen uit de lucht en is volledig autonoom. Dat wil zeggen: er hoeft geen energie te worden toegevoegd om het vastgehouden water los te laten.”

Dat kan door de vezels in het slimme textiel. Daarmee hopen de ondernemers in de toekomst op grote schaal water uit de lucht te absorberen. Het textiel kan op velerlei, stuk voor stuk duurzame manieren ingezet worden. “De meest simpele toepassing is om bomen en planten water te geven. Je kunt het om een boompje wikkelen of langs een wijngaard spannen. ’s Nachts neemt het water op uit de lucht en als de zon erop gaat schijnen laat het dit water los boven de wortelsystemen. Daarnaast zou het textiel gebruikt kunnen worden bij de vochtregulering van broeikassen of toepassing in airconditioningsystemen”, zegt Hamming. 

Portugal

De meest voor de hand liggende locaties voor het gebruik van Sponsh zijn plekken waar boeren, door teruglopende regenval en reservoirs als gevolg van klimaatverandering, wanhopig op zoek zijn naar manieren om hun gewassen te kunnen blijven irrigeren. Denk aan Portugal, delen van Spanje, Zuid-Afrika en Californië.

In het eerstgenoemde land kwam het idee voor Sponsh ook tot stand. “Onze CEO Lourens Boot was in 2017 kamperen in Portugal”, vertelt Hamming. “Het was de droogste zomer ooit en er heerste paniek in het land. Met vrachtwagens werd water van het noorden naar het zuiden van Portugal gebracht. Toen Lourens op een dag opstond, besefte hij dat er condens op zijn kleiding lag. Water, in zulke droge tijden. Hij startte een zoektocht op het internet en kwam zo het onderzoek van dr. Catarina Esteves, zelf Portugese, tegen. Vanaf dat moment is het balletje gaan rollen.”

Ontwikkeling

Dr. Esteves deed namelijk aan de TU in Eindhoven onderzoek naar het slimme textiel dat de basis vormt voor de onderneming van Hamming. Het materiaal werkt op temperatuur, zegt Hamming. “De vezels op het textiel binden zich graag aan H2O-moleculen wanneer het koud is. Als het vervolgens warm wordt – boven de dertig graden – dan binden ze zich liever aan zichzelf, waardoor de watermoleculen weer worden losgelaten.”

In de toekomst hoopt Sponsh het textiel verder te ontwikkelen. Bijvoorbeeld door het te bevestigen aan andere materialen. Of de trigger temperature te verlagen, zodat het nog breder ingezet kan worden. Hamming: “We proberen het materiaal ook lichtgevoelig te maken, zodat het in het donker water opneemt en overdag afgeeft.” 

Opschalen

De ondernemers van Sponsh denken dat één vierkante meter slim textiel 1,3 liter water per dag kan produceren. Momenteel ligt er een 100 vierkante centimeter prototype, ontwikkeld in Duitsland. “Het is onze ambitie om snel op te schalen en het product te testen met boeren en herbebossing-ontwikkelaars. Uiteindelijk willen we hen het materiaal op rollen aanbieden en in samenwerking verder te ontwikkelen.”

Eind 2020 hoopt Sponsh de eerste rollen slim textiel op de markt te hebben. Dat lijkt snel, maar niet onmogelijk, volgens Hamming. In dit proces krijgt het bedrijf ondersteuning vanuit het Accelerator-programma van EIT Climate-KIC. “Dat is interessant, omdat we met ondernemers met dezelfde vragen en ervaringen samen komen. Dat peer-to-peer aspect en het uitwisselen van praktijkervaring helpt ons in de ontwikkeling.” 

Er melden zich elk jaar ruim honderd start-ups aan voor het Accelerator-programma van EIT Climate-KIC. Daaruit selecteert zij rond de dertig start-ups die door een aantal fases gaan. In die fases krijgen de ondernemers coaching en in sommige gevallen een financiële ondersteuning. Bedrijven, universiteiten, non-profits en de publieke sector dragen bij aan de ontwikkeling van die start-ups. Zo kunnen zij zich optimaal voorbereiden op de Europese markt.