Ik heb een tijd op Zanzibar gewoond. Een tropisch eiland, erg in trek bij toeristen, waar in veel opzichten nog wordt geleefd zoals mensen hier 70 jaar geleden leefden. Dicht bij de natuur. Maar ook met armoede. Meer dan de helft van de mensen leeft onder de armoedegrens en er zijn niet veel kansen op werk. Veel jongeren zijn werkloos. Als eiland is Zanzibar erg kwetsbaar. De gevolgen van klimaatverandering, ontbossing, vervuiling en het ontbreken van een aanpak voor afvalverwerking zijn een directe bedreiging voor de toekomst. De kennis en middelen om hier iets aan te doen ontbreken. Het onderwerp duurzaamheid staat niet hoog op de agenda. Ondertussen eet het water het land op, wordt het klimaat onvoorspelbaarder, levert de visserij minder op, en worden koraalriffen bedreigd.

Een leraar vroeg mij om lesmateriaal mee te nemen, omdat hij zijn leerlingen het belang van duurzaamheid wilde leren. Toen ben ik me erin gaan verdiepen, en omdat er nog geen lessen gericht op Afrikaanse jongeren zijn ben ik die samen met mensen op Zanzibar gaan maken voor de opleiding van STARS@ZANZIBAR.

Wat kunnen we doen

De opleiding leert jongeren over de aarde, welke milieuproblemen er zijn, hoe het is op Zanzibar zelf en dan vooral: wat kan jij, wat kunnen wij eraan doen en kunnen we hier werk van maken. Bijvoorbeeld: plastic waterflessen (vooral van toeristen) liggen overal. Je kan ze oprapen, maar misschien kunnen we toeristen en hoteleigenaren een ander product bieden: herbruikbare flessen. Of misschien kunnen we in plaats van plastic wegwerpbordjes die ook op Zanzibar populair worden, borden van bananenbladeren gaan maken en verkopen. Of misschien kunnen we meer fietsen voor toeristen promoten, in plaats van tours per auto.

Praktische alternatieven

Wat erg boeiend is, is dat mensen op Zanzibar door hun manier van leven nog veel minder negatieve impact hebben op de natuur dan wij in het westen. Dat is iets waar we iedereen bewust van willen maken. Dat vooruitgang niet hoeft te betekenen dat je het westen als voorbeeld neemt. Dat je zelf dicht bij huis praktische en bereikbare alternatieven kan vinden en liefst ook nog een bedrijfje kan starten. De westerse oplossingen en mogelijkheden zijn trouwens ook vaak niet te realiseren in Afrika. Wij in het westen kunnen ook hiervan leren.

Duurzaam ondernemerschap

De school wordt gerund door Abdissabah Haji, met een team van leraren van Zanzibar. Hierdoor is het hun school, niet de mijne. Natuurlijk hebben we wel veel contact, maar het echte werk gebeurt daar. We hebben nu 20 studenten, waarvan 8 jonge vrouwen. De eerste ideeën voor start-ups van duurzaam ondernemerschap worden nu stap voor stap uitgewerkt. Er kloppen veel jongeren aan die de opleiding willen volgen, maar dat kunnen we nu nog niet aan: we willen eerst de basis goed hebben.

De school is in het dorp nu al een succes, de burgemeester is betrokken, ouders hebben er vertrouwen in en zijn nieuwsgierig. We werken samen met andere organisaties die op het gebied van duurzaamheid iets doen, van hotels tot bedrijven die bijvoorbeeld glas inzamelen en recyclen, tot kunstenaars en een touroperator in duurzame tours op de fiets: zij geven lessen en bieden stageplaatsen.

Ik hoop dat STARS@ZANZIBAR over vijf jaar een kenniscentrum is voor duurzaamheid en duurzaam ondernemerschap. En een ontmoetingsplek voor iedereen die op deze gebieden wil samenwerken.

En het is mijn wens dat ons lesprogramma ook mensen buiten Zanzibar inspireert zodat het op veel meer plekken op de wereld gebruikt gaat worden!

Nieuwsgierig naar wat meer informatie over STARS@ZANZIBAR? Kijk even op de website: www.zanzibar-stars.com. Of volg de pagina op Facebook: Stars-Zanzibar om op de hoogte te blijven van de laatste nieuwtjes!