Van Artis tot Zoöperatie

Amsterdam – Artis Groote Museum

Wie naar een museum gaat, verwacht schilderijen, beelden of installaties te zien. Vooral voor de kinderen natuurlijk veel interactieve elementen, en een headset waarop het liefst een bekende stem uitvoerig toelichting geeft op het gebodene. Daarmee worden echter nog maar twee van de vijf zintuigen geprikkeld. En dat is te weinig, vonden ze in Amsterdam.

Hier werd op 12 mei het Artis Groote Museum geopend. In het voormalige Hoofdgebouw, een van de rijksmonumenten van Artis, maak je een persoonlijke en emotionele ontdekkingstocht met als vertrekpunt het eigen lichaam.

Het museum toont op een ongebruikelijke manier een combinatie van kunst én wetenschap, waardoor de bezoeker associaties en dwarsverbanden gaat maken en zien. Door gebruik van installaties, kunst, animaties, films, foto’s, geluid, collectiestukken en verhalen vormt de bezoeker een ‘nieuwe’ blik.  Hierbij worden alle zintuigen aangesproken. De bezoeker gaat bewegen, observeren, ruiken, luisteren, voelen, proeven en stilstaan en zal soms even in verwarring zijn. Overeenkomsten met dieren, maar ook – meer ongebruikelijk – met planten worden ervaren. In de Oostzaal kunnen bezoekers samen met medewerkers ‘grote vragen’ gaan onderzoeken. Dat is op verschillende manieren mogelijk, van een lezing tot een spel of experiment.

Verrassend ontregeld

Naast een klein team van makers speelden ook kunstenaars, wetenschappers en experts een belangrijke rol in de opzet van het museum. Zo maakte klimaatkunstenaar Thijs Biersteker een grote installatie die direct verbonden is met een plataan op het Artisplein. De kunstinstallatie toont de sapstromen in de tweehonderd jaar oude plataan en vergelijkt deze met de bloedsomloop van de bezoeker.

Filmmaker en sounddesigner Pablo Lamar uit Paraguay creëerde een soundscape die de bezoekers op ongeplande momenten verrassend ontregelt. Door de museumzalen klinkt zo nu en dan opeens een hamerende specht, het afbreken van een gletsjer, een denderende trein of een lachende vrouw. In de ‘geurtunnel’, bedacht door geurexpert Ton van Harreveld, komt de bezoeker via vele geuren in contact met zijn lange termijn-geurgeheugen.

Het Groote Museum sluit naadloos aan bij de toekomstvisie van ARTIS waarvan de basis een allesomvattende kijk op natuur is. Haig Balian, artistiek leider van het Groote Museum:

“Het besef dat deze snel veranderende tijden vragen om nieuwe inzichten, is het motief om dit vernieuwende museum te maken. We moeten ons eerst realiseren wat en wie we zijn om ons eigen leven en de relatie met het andere leven op Aarde opnieuw vorm te kunnen geven. Dit museum gaat over jou. Niet als mens die boven alles staat, maar als onderdeel van de natuur.” | www.grootemuseum.nl

Den Haag – One Planet

In Den Haag gaan ze nog een stapje verder. Net voor de Dag van de Aarde, op 21 april, werd hier One Planet geopend, het kenniscentrum voor duurzaamheid van het Museon-Omniversum.

Met interactieve tentoonstellingen geeft het nieuwe landelijk impactcenter praktische oplossingen voor wereldproblemen, met als uitgangspunt de zeventien Sustainable Development Goals (SDG) van de Verenigde Naties. Hieronder bijvoorbeeld ‘geen honger’, ‘geen armoede’ en ‘klimaatactie’.

Peter de Haan, algemeen directeur van Museon-Omniversum, legt uit: “We willen onze bezoeker meenemen in de uitdagingen waar de wereld voor staat. Niet alleen om te laten zien welke bedreigingen er zijn, maar juist om concrete oplossingen en alternatieven te bieden. Die formule is bijzonder voor een museum, met One Planet kiezen we echt positie en zijn we niet langer alleen informatief en neutraal. Ik ben ervan overtuigd dat we een serieus onderwerp als duurzame ontwikkeling kunnen combineren met een leuk dagje uit en het daarmee voor een breed publiek laagdrempelig maken.”

Rotterdam – Het Nieuwe Instituut

Ook Rotterdam heeft grootse plannen als het gaat om het samen- en overbrengen van kennis, ervaringen en contacten om de wereld te verbeteren. Vanaf vrijdag 22 april, op wereldwijde Earth Day, werd Het Nieuwe Instituut de eerste Zoöperatie ter wereld: een unieke organisatievorm die de stemmen en belangen van niet-menselijk leven meeneemt in haar organisatorische beslissingen. Het Nieuwe Instituut stelt al sinds haar oprichting kritische vragen over de impact van de menselijke cultuur op ons kwetsbare ecosysteem. Een alternatief voor het huidige industriële ontwerpmodel is misschien wel noodzakelijker dan ooit. Onder de noemer More Than Human gaat het Nieuwe Instituut met uiteenlopende projecten op zoek naar uitingsvormen van een meerstemmig wereldbeeld waarin mens, dier en natuur in harmonie met elkaar samenleven. Nu én in de toekomst.

Groeien en bloeien

Tegelijkertijd met de lancering van de Zoöp wordt ook De Nieuwe Tuin na ingrijpende winterwerkzaamheden heropend. Met deze frisse start staat de biodiverse buitenruimte rondom het instituut aan het begin van een nieuwe periode om volop te groeien en te bloeien.

Het moet straks fungeren als een ecologische stadstuin waar het publiek zelf op ontdekkingstocht kan gaan, maar ook ontspannen kan picknicken of in het gras kan genieten van het take-out menu van Het Nieuwe Café.

Vanaf 3 september is er een nieuwe tentoonstelling in Het Nieuwe Instituut te zien: The Energy Show; Zon, zonne-energie en menskracht.

Centraal hierin staat de vraag: hoeveel energie heb jij vandaag en hoeveel heb je nodig? De expositie draait volledig om de zon en de mogelijkheden om ermee te ontwerpen. Zij staat stil bij het persoonlijke energieniveau van de bezoeker, toont tientallen innovatieve voorbeelden van zonne-technologie en leidt uiteindelijk naar één overkoepelende kwestie: hoe zou de wereld eruitzien als hij zou draaien op zonne-energie? | www.hetnieuwe instituut.nl