Kenia strijdt voor behoud van ‘vriendelijke reus’

De Rhino Awareness campagne in de Rift Valley in Kenia is begin juni gestart. Met dit initiatief vraagt Wildlife Organisation Worldwide aandacht voor de schrijnende situatie van de neushoorn. Afrika verliest namelijk elke acht uur een neushoorn en twee soorten van de prehistorisch ogende kolos worden met uitsterven bedreigd.

 Tekst en beeld: Ivonne de Thouars

“Weten jullie het verschil tussen een witte en een zwarte neushoorn?” In het Keniaanse wildpark Solio Conservancy kijkt dr. Felix Patten vanonder zijn pet geamuseerd de kring schoolkinderen rond. Zij krijgen een ‘Rhino Awareness-cursus’ en mogen twee pasgeboren neushoornbaby’s een naam geven. Vervolgens gaan de leerlingen uit het dorp Muiga in het private wildpark op zoek naar Kinza (Arabisch voor ‘treasure’ of schat) en Kent – zoals de twee pasgeboren neushoornbaby’s vanaf vandaag heten. Al snel hebben ze Kent en zijn moeder opgespoord.

Grootste bedreiging

“In Kenia leeft zo’n 15 procent van alle neushoorns ter wereld, waarvan een groot deel op de 6.900 hectare van Solio Conservancy”, vertelt de rhino-expert. ”Op de savannes van Solio hebben de zwarte en witte neushoorn gezelschap van leeuwen, luipaarden, giraffes, bavianen, buffels en talloze andere diersoorten. In een naburig park verblijven bovendien vier van de zeven noordelijke witte neushoorns die er nog op de wereld zijn. Met IVF of het creëren van een subras proberen we dit ras voor de toekomst te behouden”, vertelt hij. De tourguide drivers van Rhino Watch safari kennen het dierenrijk van Solio als hun broekzak, zijn ongekend scherp in het spotten van wild en brengen bevlogen hun grenzeloze kennis over. Maar neushoornbaby Kinza laat zich vandaag niet zien.

 “De zwarte neushoorn is moeilijker te spotten”, zegt Frank Wirth van Rhino Awareness and Protection en Rhino Watch Safaris Kenya. “Hij eet in tegenstelling tot zijn witte soortgenoot geen gras, maar bladeren van struikgewas waarachter Kinza zich goed kan verstoppen. En de zwarte neushoorn leeft solitair terwijl de witte in groepen leeft.

Daardoor valt hij ook makkelijker in de handen van stropers”, zo snijdt Wirth direct de grootste bedreiging van de neushoorn aan. “Kenia heeft nog maar 650 zwarte neushoorns en dat aantal daalt gestaag. Ook de witte neushoorn wordt bedreigd. In 2013 doodden stropers in Kenia 59 neushoorns en dit jaar staat de teller alweer op 20.”

“Het belangrijkste dat we nu kunnen doen,is de vraag naar neushoornproducten bestrijden”

Wirth gaat verder: “Na weer een slachtoffer in Solio eind vorig jaar, voelde ik me hopeloos. Het park is elektrisch omheind en ‘s nachts is er bewaking door rangers. In Kenia wordt elke mogelijke vorm van bescherming onderzocht, van het verven van de hoorns tot overvliegende drones om stropers op te sporen. We hebben als eerste Afrikaans land de wetgeving verscherpt; in plaats van geldboetes kunnen stropers nu 15 jaar tot levenslang krijgen. Maar de vraag naar neushoorns blijft toenemen. Stropers nemen het risico want ze ontvangen 150.000 dollar per neushoorn. De waarde op de markt is ruim het dubbele.”

Ook voor ‘inside’ tipgevers is de verleiding soms te groot, vertelt hij. “Vanaf januari geef ik mijn medewerkers elke maand een bonus als er geen neushoorn is gedood. Sinds die tijd is er in Solio niet meer gestroopt. We investeren ook veel in de bewustwording en educatie van de lokale bevolking. En de kinderen komen regelmatig terug om de neushoornbaby’s te zien opgroeien. Als de ‘locals‘ een band met de neushoorn opbouwen, zijn ze wellicht minder snel geneigd om te zwichten voor het grote geld.”

[box title=”Het beste van twee werelden” bg_color=”#503d0f” text_color=”#ffffff”]In slaap vallen met nachtelijk leeuwengebrul en ontwaken tussen de olifanten? Een selfie maken met een buffel, luipaard of neushoorn? Veel mensen dromen van een ontmoeting met de Big Five en de zogenaamde Game Resorts spelen daar met een uitgebreid aanbod safari’s op in. Grote parken worden inmiddels omgeven door hoge hotels en druk verkeer. Toch ziet Kenia de safari-toerist graag komen; voor de economie én het behoud van de dieren. Alternatieve parken tonen namelijk dat toerisme en natuurbehoud goed samen kunnen gaan. Ze gaan duurzaam met de omgeving en dieren om en laten een beperkt aantal toeristen toe. De ervaring van de safari wordt er niet minder om, integendeel zelfs. [/box]

[box title=”” bg_color=”#503d0f” text_color=”#ffffff”]In Samburu park aan de rode oevers van de Ewaso Nyero rivier, volgen de olifanten op zes meter van je terras hun vaste pad naar de rivier. En de zonsopgang bij het bloemrijke Rhino Watch Safari Lodge aan de voet van Mount Kenia, de enige berg op de evenaar met eeuwige sneeuw, wordt omschreven als ‘the closest thing to heaven’. In het Aberdare park waan je je op 3 kilometer hoogte in de Schotse Hooglanden terwijl onderaan de berg een kudde olifanten zich tegoed doet aan bamboe en het oneindige groen van het regenwoud. Alternatieve parken besteden veel aandacht aan de opleiding van tourguide drivers en voorlichting aan toeristen, maar ook aan onderzoek zodat wetenschap en toerisme elkaar kunnen versterken. Je vindt er dezelfde ongekend rijke schat aan dieren en draagt tegelijkertijd bij aan behoud en bescherming van de diversiteit aan wilde dieren die Kenia zo kleurrijk maakt.[/box]

Neushoornpoeder tegen kater

“Het belangrijkste dat we nu kunnen doen, is de vraag naar neushoornproducten bestrijden”, stelt Patten. “De traditionele markt van neushoornpoeder voor Chinese medicijnen is sinds het Chinese verbod in 1993 nagenoeg verdwenen. De grootste vraag komt nu uit Vietnam, dat een fikse economische groei doormaakt. De Vietnamese high society gebruikt neushoornpoeder op feesten; het poeder zou het lichaam reinigen van de negatieve gevolgen van alcohol en drugs. Het is daar een gerespecteerd statussymbool. Gelukkig heeft de Vietnamese regering de genezende werking van neushoornpoeder onlangs officieel ontkend,”, vertelt Patten. Hij laat advertenties zien waarin Aziatische celebitries als rolmodel het geweten van de neushoornpoeder-gebruikers aanspreken: “Het draait allemaal om bewustzijn, om zoveel mogelijk de boodschap te delen en de vraag terug te dringen zodat de wereld in de toekomst kan blijven genieten van deze grote, vriendelijke reus.”