Vergezichten zorgen voor thuisgevoel

Voorlopig peinst urban kunstenaar Margriet Snaterse (1967) er niet over om te stoppen. “Wat denk je,” zegt ze strijdbaar. ”Er zijn nog duizenden kale muren te vinden die door muurschilderingen de leefbaarheid en het welbevinden van mensen verhogen. Bij een portiekwoning werden bijvoorbeeld de bewoners gek van een pislucht. Een uitsparing in de entree deed er dienst als urinoir.” Nadat Margriet er een idyllisch vergezicht compleet met waterval en echte rotsen, had gerealiseerd, verdween de pislucht. “Bewoners blij, woningbouwvereniging blij. Dus ik ga nog wel even door met mijn milieuvriendelijke verf en kwasten.”

In overleg met omwonenden

Op minstens honderd plekken in Den Haag vind je de wonderlijke muurschilderingen van Margriet. Zo schilderde ze onlangs op blinde muren in een woonwijk een blauwe rivier met lelies, kikkers en zwemmers. Je zou er zo tussen duiken. “Als ik aan dit soort muurschilderingen begin, ga ik altijd eerst in gesprek met omwonenden. Ik stop briefjes in hun brievenbussen en vraag wie wil meedenken over een muurschildering. Samen bepalen we een thema en ik vraag wat ze willen zien. Maar ook wat ze missen en waarnaar ze verlangen. Zeker kinderen.

Opvallend vaak krijgt Margriet te horen dat jong en oud zoeken naar geborgenheid, veiligheid en herkenbaarheid. Iets met water, bomen en bloeiende bloemen.

Margriet: “Ik kan me daar wel iets bij voorstellen, als je in een wijk woont met veel beton en flats, waar nauwelijks groen te vinden is. Af en toe kom ik in Den Haag op plekken met een kille uitstraling en van die grauwe portieken, waar nog geen klaproos groeit. Zelfs geen paardenbloem. De geborgenheid en veiligheid, of een thuisgevoel zijn er ver te zoeken.”

Kaalheid

Margriet werd geboren aan de rand van Delft dicht bij Nootdorp. “Dat staat nu vol woningen, maar vroeger woonden wij midden in de natuur. Met de kinderen uit de buurt speelden mijn oudere broer en ik hele dagen buiten.” Als dochter van een post hippie docentenechtpaar kreeg Margriet al jong mee dat je alles kunt doen wat je wilt. “Mijn moeder was docent op een basisschool en het kon zomaar gebeuren dat ze een nieuwe bank in elkaar zette van dikke kussens. Mijn vader gaf les op de TU Delft. We hadden plezier.”

Toch daalde er een schaduw over Margriets jeugd. Rond haar derde verloor ze haar haren. Margriet heeft alopecia, een aandoening waarbij je al je haren verliest. Door haar kaalheid werd ze op school en op straat vreselijk gepest.

“Vanaf een jaar of vier kreeg ik een pruik, omdat ik er zoveel last van had. Mensen die me aanstaarden, opmerkingen van Jan en alleman en het afgewezen worden. Dat was misschien het ergste. Toen ik 21 jaar werd, heb ik die pruik afgezet en nooit meer opgedaan. Ik besloot dat ik als volwassene mijn kaalheid moest accepteren. Ik ging de strijd aan met alle stress en onzekerheid die daarbij kwamen kijken. Ik ben blij dat ik dat heb gedaan, want nu voel ik me vrij en ik heb er geen last meer van.”

De van creativiteit bruisende Margriet voltooide de opleiding autonoom beeldend kunstenaar aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. “Ik kon goed tekenen en heb me het ambacht van het schilderen eigen gemaakt.” Hoe je vervolgens in de echte wereld aan het werk kunt gaan, deed niet ter zake. “Ik herinner me dat we een paar keer lessen hebben gehad hoe je een eigen onderneming opzet. Alleen dat stond zo ver van de praktijk, dat je er eigenlijk niks mee kon.” Toen Margriet op 22-jarige leeftijd van de academie kwam, begon ze eerst met werken voor uitzendbureaus.

Schildpad

Met een mapje vol kunstwerken langs allerlei galeries gaan, zag ze indertijd totaal niet zitten. “Dat voelde zo nutteloos. Nu weet ik dat als je wordt afgewezen, je gewoon moet doorgaan. Hup, op naar het volgende. Go with the flow, net als een schildpad in de oceaan. Het heeft niets met jou te maken. Helaas wist ik dat toen nog niet.” Margriet begon als sociaal werker en deed allerlei verschillende dingen. Zoals werken in een buurthuis met jongeren, in een verzorgingshuis met dementerende bejaarden en met vluchtelingen. Dat sociale werk, alsook het opbouwwerk lagen haar wel. Voor een baan verhuisde Margriet van Delft naar Den Haag, alleen bleek het niks voor haar. “Ik was er snel weer weg, maar de liefde heb ik wel gevonden in Den Haag en we zijn nog steeds bij elkaar.”

Na vele verschillende klussen voor uitzendbureaus, werkte Margriet lange tijd voor woningbouwvereniging Vestia. Totdat op haar 45^ste de baan ophield, als gevolg van het faillissement van de woningcorporatie. “In die tijd was ik radeloos. Het lukte het me niet om een nieuwe baan te vinden,” aldus Margriet. “Was ik te oud of lag het gewoon aan de toenmalige crisis? Via het UWV kon ik gebruikmaken van een regeling om in twee jaar een eigen onderneming te beginnen. Zou dat mislukken, dan kreeg ik alsnog een periode zeventig procent van mijn laatstverdiende loon. Ik besloot ervoor te gaan.”

Als bij toeval kreeg Margriet dé kans om zich als urban kunstenaar te manifesteren – een diepe wens. Na haar ontslag deed ze af en toe vrijwilligerswerk. Onder meer bij een oudere man die slecht ter been was. “We gingen wekelijks wandelen, hij reed in zo’n scootmobiel en had een enorme verzameling werk van Toon Hermans. Door hem ben ik die dichter/cabaretier gaan waarderen. Op een goed moment vroeg hij of ik zin had om de box van zijn scootmobiel te pimpen. Natuurlijk wilde ik dat.” Terwijl Margriet met potten verf en kwasten aan de gang was, kwam ze een ex-collega tegen die enthousiast reageerde: ‘goh, kan jij dat ook?’.

De toevallige ontmoeting bleek een winnend lot uit de loterij, realiseerde Margriet zich achteraf. Want haar ex-collega werkte intussen alweer bij een woningbouwvereniging. Voor haar werk was ze op zoek naar een kunstenaar die een achttal portiekwoningen kon verfraaien. “Halsoverkop had ik een offerte gemaakt en niet veel later ben ik begonnen. Ik had mijn eerste opdracht binnen. Het bleek de vliegende start van mijn bedrijf,” jubelt Margriet. “De afgelopen twaalf jaar heb ik voor vele woningbouwverenigingen in samenwerking met bewoners, kil beton verzacht en blinde muren een gezicht geven. Voorlopig ga ik nog wel even door.”