Het gaat te langzaam.

Ja, er is veel onwetendheid en mensen beseffen niet hoe urgent de situatie is. En als het volk het niet wil, krijgt de politiek het niet voor elkaar. Daarom heeft iedereen die het weet een taak: de mensheid ervan doordringen dat er een nieuwe tijd voor de deur staat. Maar de politiek blijft natuurlijk de eerst verantwoordelijke.

Dit jaar in januari verscheen de Publieksmonitor Klimaat en Energie 2019, uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en wat blijkt: zeven op de tien (72%) Nederlanders denken dat er sprake is van klimaatverandering tegen 7% die denkt dat de klimaatverandering een fabeltje is. Eerder liet een grootschalig Europees onderzoek zien dat 93% van de geïnterviewden klimaatverandering ziet als een serieus probleem.

Het aantal mensen dat het probleem niet ziet of niet wil zien begint nu wel heel hard af te nemen. Je moet ook stekeblind zijn om de gevolgen niet te zien. De branden in Australië en Californië, de stormen, de verdroging, de overstromingen, ga zo maar door. Als de opwarming van de aarde niet wordt gestopt, dreigt het uitsterven van vele soorten. 250 Miljoen jaar geleden kwam er een eind aan het geologische tijdperk het ‘perm’ omdat de vulkanen fosfor gingen uitstoten en er vele soorten planten en dieren zijn uitgestorven. Drie miljoen jaar geleden was de CO2-concenratie net zo hoog als nu. Toen was de temperatuur van de atmosfeer enkele graden hoger dan nu en er groeiden palmbomen op Groenland. Waarom nu niet? Omdat die temperatuurstijging toen veel langzamer verliep. Maar de effecten zullen nu ook komen. Nu is het menselijk handelen van de afgelopen honderd jaar de oorzaak. Deze tijd wordt daarom ook wel het ‘Antropoceen’ genoemd, het tijdperk waarin de mens de grootste invloed heeft op het klimaat. Als we gewoon doorgaan en de temperatuur stijgt deze eeuw twee graden, dan schijnt er een kans van 1 op 4 te zijn  dat die temperatuurstijging doorzet, zelfs al verbrand je geen liter olie meer.

Maar nog steeds zijn we te weinig doordrongen van de urgentie.

Dit gaat voor onze kinderen zeer ernstige gevolgen hebben, als je dat weet diep in je hart dan ga je toch iets doen. Stel dat er een ernstige ziekte dreigde die je kunt voorkomen, dan kom je toch in actie.

Dat is nu met corona geen hypothetische kwestie.

Corona is een heel tijdelijk verschijnsel, met een of twee jaar is het voorbij. Corona is een briesje in vergelijking met de storm die eraan komt. Natuurlijk, als je dierbaren hebt verloren, dan is het verschrikkelijk, het veroorzaakt zoveel leed en onrust, maar als je kijkt naar het aantal doden dan gaat de klimaatverandering dat verre overtreffen. En we kunnen het nog oplossen zonder dat onze welvaart er wezenlijk op achteruit gaat.

Er is veel te doen over vluchtelingen tegenwoordig.

Ja het IPCC voorspelt al jaren miljoenen klimaatvluchtelingen deze eeuw, dat is een heel ander scenario dan we nu meemaken met vluchtelingen uit oorlogsgebieden.

We kennen u als politicus, schrijver maar ook wetenschapper. Laten de wetenschappers zich te weinig horen?

De wetenschappers moeten goed bedenken dat hun kennis gemeenschapseigendom is. Je hebt het gekregen door de inspanningen van je voorouders, die de wetenschap hebben gebouwd, met universiteiten en hogescholen, en je hebt een verantwoordelijkheid en de plicht om met de kennis die je hebt, om met de dingen die je weet en die de meeste mensen niet weten of inzien, om daar iets mee te doen. En ik roep de wetenschappers op: laat je stem horen, vertel de mensen: dit is echt ernstig, er moet iets gebeuren, om het vervolgens voor de politiek mogelijk te maken om gefundeerde  maatregelen te nemen.

De politiek heeft dan op haar beurt weer de verantwoordelijkheid om daar gewetensvol mee om te gaan.

Natuurlijk, en als er politici zijn die zeggen: ik geloof de wetenschap niet dan is dat niet alleen heel dom, maar ook heel onverantwoordelijk. Ze moeten beseffen dat ze geen wetenschappelijk debat kunnen voeren, dat hoeven ze ook niet en daar zijn ze ook niet voor gekozen. Ze moeten de resultaten van de wetenschap vertalen in maatschappelijke maatregelen. Politici behoren dat op een betrouwbare en integere wijze te doen.
Met alle onzekerheden die daar in zitten en die goede wetenschappers ook altijd netjes aangeven. Twijfel is de kracht van de wetenschap en totale zekerheid bestaat niet, maar ik weet het wel zo zeker dat de kans dat door mijn wandeling over de Erasmusbrug die brug zou inzakken, groter was.
Die vertaalslag is voor politiek best een taak, dat zie je nu bij corona. Maar in deze crisis is er een veel grotere mate van onzekerheid dan bij het klimaat, maar met wat je hebt moet je maatregelen verzinnen en dat doen ze, met vallen en opstaan. Er zijn flinke fouten gemaakt, maar je kunt wel zien dat het maar goed is dat we een overheid hebben.

Een die het serieus neemt.

Je ziet in de VS en Brazilië met leiders die dat niet doen, hoe het daar afloopt.

Naar aanleiding van uw optreden bij DeWereldDraaitDoor beter bekend als ‘het touwtje uit de brievenbus’ en volgens NRC ‘een morele aansporing voor allen om op onze schreden terug te keren’, nodigde u de voorzitters van tien zeer uiteenlopende politieke jongerenorganisaties uit om tot een manifest te komen als aansporing aan de beslissers van dit moment om iets te doen aan de klimaatverandering. Greta Thunberg was nog niet op het toneel verschenen.

Jongeren zien het gemiddeld beter dan de ouderen, ik ken de percentages niet maar ik ben ervan overtuigd dat het bij de jongeren veel meer leeft. Een aantal politieke jongeren partijen publiceerde kort geleden weer een politiek manifest waar ik blij mee ben. Kijk naar politiekmanifest.nl en teken mee.

Meer ook dat gevoel van urgentie?

Ja het is hun toekomst! Ouderen denken vaak: het zal mijn tijd wel duren. In 1972 verscheen het rapport van de Club van Rome, Grenzen aan de groei. Ik zat toen net een jaar in de Tweede Kamer en ik weet het nog heel goed, de reactie was: het komt pas aan de orde midden volgende eeuw.
Als je kijkt naar alle planten en dieren die er zijn, ze missen allemaal een langetermijn-gen. Er is er niet één die dingen gaat doen die over dertig jaar belangrijk zijn. Nu zitten we in een unieke situatie dat één levende soort ervoor heeft gezorgd, dat we wèl die lange termijn in ogenschouw moeten nemen omdat je anders je eigen bestaan vernietigt. En gelukkig is de mens toegerust met hersens om dat te kunnen doen. Ondertussen blijven we gewoon levende wezens met een prioriteit voor het nu, eten en voortplanten, niet voor over 30 jaar. En daar moeten we met die hersens, analytisch en niet gevoelsmatig overheen stappen en dat is ontzettend lastig. Maar het zal moeten. We hebben een prachtige planeet en daar moeten we goed voor zorgen. In ons eigen belang.