Pianiste Hélène Grimaud speelt over de hele wereld voor uitverkochte zalen en met haar Wolf Conservation Center (goed voor ruim drie miljoen likes op Facebook) doet ze veel aan educatie over biodiversiteit en natuur.

Hèléne Grimaud zet zich in voor het Worldwide Fund for Nature en Amnesty International, maar ze is vooral bekend als ambassadeur voor de wolf, ook in relatie tot de natuur en de rol van de mens. Ze stichtte nu twintig jaar geleden in South Salem, New York, met drie wolven het Wolf Conservation Center (WCC). In het begin deed ze, samen met haar toenmalige partner alles zelf, de planning, de verzorging en het educatieprogramma. Bezoekers kwamen uit de directe omgeving. Dat veranderde in 1999 met de komst van een aantal vrijwilligers en sinds 2008 is er een professionele staf. In dat jaar werden ook, toepasselijk op Earth Day, de eerste pups geboren. Nu bezit het WCC een terrein van 7 hectare en hoopt op een uitbreiding naar 10 hectare. Daar leven nu 30 wolven en met verschillende educatieprogrammaís worden elk jaar 30.000 mensen ontvangen. Het WCC neemt deel in een zogenaamd Species Survival Plan (SSP) en een herstelprogramma voor twee ernstig bedreigde soorten: de Mexicaanse grijze wolf en de rode wolf (Canis lupus baileyi en Canis rufus). Deze dieren behoren tot de zeldzaamste zoogdieren in Noord-Amerika en waren zelfs ooit volledig uitgestorven in het wild. Nu zijn er weer ongeveer 400 Mexicaanse en 300 rode wolven op de wereld, dankzij organisaties zoals het WCC.

Hèléne Grimaud is naast pianiste ook auteur en ze schreef drie bestsellers over muziek en over natuur en duurzaamheid. Haar CD Water is een statement voor een betere wereld. Alles is verbonden. In het boekje bij die CD schrijft ze over de oneindige kwaliteit van muziek, niet alleen om de natuur te verbeelden, maar ook om te interpreteren en verandering te stimuleren: “Luisteren naar muziek is luisteren naar de natuur. Meer dan ooit vraagt de natuur nu van de mens respect, zorg en compassie. Het is mijn grootste wens dat we met het delen van deze klanken, niet alleen dichter bij de natuur komen, maar ook dichter bij onszelf.”

Planeet

Je ziet duidelijk een rol voor de muziek in de huidige maatschappij.

“Ja, ik denk dat als je in het diepst van je wezen geraakt wordt, dat je dan gemotiveerd kunt worden om te veranderen. Alles wat je werkelijk meer doet leven, brengt nieuwe inzichten en 

mogelijkheden, in je eigen zelf en dus ook in je relatie tot de wereld, want alles is verbonden. Het heeft alles te maken met het ontdekken van je eigen zelf. We moeten niet alleen mindful zijn in de betekenis van zorgzaam omgaan met onze planeet, maar ook in het open staan voor al die verbindingen.”

In je boek Retour à Salem schrijf je dat je wel kon huilen om de ecologische ramp die zich nu voltrekt en om het inzicht dat we binnenkort twee planeten nodig hebben om te voorzien in alles wat we consumeren

“Ja, dat zijn enorme krachten… Je hebt aan de ene het pessimisme dat alleen een rampscenario de mensen tot verandering kan brengen, als het bijna te laat is. Of helemaal te laat, kijkend naar wat we nu al opofferen… Maar aan de andere kant moet je het vertrouwen houden dat elk individu, stapje voor stapje, een verschil kan maken. Dat mag je nooit onderschatten, want als iedereen of velen het doen, ziet de wereld er morgen opeens heel anders uit.”

Je schreef in datzelfde boek dat iedereen voor zich zijn houding moet heroverwegen

“Precies, het is een grijs gebied: je kunt mensen niet overtuigen maar wel de ogen openen, die verantwoordelijkheid hebben we allemaal. Ondertussen mag je anderen, die de noodzaak van verandering in zichzelf nog niet hebben gevonden, niet veroordelen. Iedereen moet het voor zich beslissen en ik zie aan mezelf, met alle goede bedoelingen, hoe moeilijk het is om van dag tot dag de goede keuzes te maken. Het is ook zo gemakkelijk om je af te sluiten voor zeg maar een willekeurige passant op straat, iemand waarmee je nooit meer iets te maken zult hebben, maar die je toch ook eens in de ogen kunt kijken, met je hart, met een glimlach, alsof er op dat moment niets anders bestaat. Het is zo gemakkelijk om maar door te lopen. We hebben allemaal veel te doen, stress, duizend excuses. Het lijkt een druppel, maar het is toch heel erg waardevol.”

Wat denk je van het

klimaatakkoord in Parijs?

“Elke stap in de goede richting is er één. We moeten waken voor pessimisme, een gevoel van te weinig, te laat. Dat anderen zich ook inspannen is bemoedigend. Zoals de kunstenaar ”lafur ElÌasson,  die met zijn ijsbergen in Parijs een statement maakte, een bewustzijn schiep van hoe snel het poolijs smelt. Hij is een interessante persoon, ik bewonder zijn engagement.”

Water

Met elke nieuwe CD wil ze een statement geven en dat tekent haar onafhankelijke geest. Als klein meisje dreef ze haar ouders tot wanhoop. Alleen de muziek hielp om haar buitengewone energie te beteugelen. Als jongste leerling, net dertien jaar, op het conservatorium in Parijs, was ze zo eigenwijs dat haar leraar haar wegstuurde. Ze mocht pas terugkomen als ze de verplichte etudes kon spelen. Maar ze wilde de grote pianoconcerten spelen en in Aix bij haar ouders leerde ze het tweede pianoconcert van Chopin, speelde het met het plaatselijk orkest, met de verplichte Parijse oefeningen als toegift. Terug in Parijs legde ze de opname bij haar leraar op zijn bureau. Een platenproducent uit Japan die toevallig in Parijs was, hoorde die opname en een jaar later maakte ze haar eerste CD. Het was het begin van een internationale carriëre.

Je hebt een speciale band met wolven

“Ja, die interactie met dieren, het kan ook een hond of een paard zijn, geeft me net als muziek een zen gevoel. Dat denk ik tenminste. Een toestand waarin je wat er ook gaat gebeuren accepteert, geen verwachtingen meer hebt. Heerlijk, in plaats van eerst te moeten dealen met frustraties en teleurstellingen omdat je teveel vanuit je wil denkt. Het overkomt me ook tijdens het studeren. Wanneer ik aan bepaalde stukken werk en afhankelijk van je relatie met het stuk kan het gebeuren dat je alles vergeet en dat de tijd een paar uur stilstaat. Dat je zo in het moment bent. Net zoals met dieren een interactie zonder taal. Dieren helpen je trouwens sneller in die toestand te komen.”

Ze hebben niet de ballast van het intellect

“Precies, ze helpen je intellect te kalmeren, zodat het niet in de weg zit, en je geen bijgedachten hebt. Ze zijn veel begaafder dan wij wat dat betreft. De ervaringen met muziek gaan precies zo, ook buiten de taal om.”