Van robots tot 3D-printers, duurzame mode en innovatie gaan goed samen. De Krant van de Aarde zet de laatste snufjes op een rij. Inclusief shoptips.

Tekst: Lynsey Dubbeld | Beeld: Adidas, Freitag (foto’s door Oliver Nanzig), MudJeans

Is er wel een toekomst voor mode? In de zomer van 2015 voorspelde trendforecaster Li Edelkoort de dood van het huidige modesysteem. Want de steeds sneller wisselende modecollecties leiden tot uitgeputte ontwerpers en uitgebuite producenten. Bovendien zouden consumenten geen behoefte meer hebben aan overvolle kledingkasten. Inmiddels is haar toekomstbeeld iets minder zwaar. Edelkoort voorziet een groeiende belangstelling voor eenvoud, die zich op modevlak vertaalt in aandacht voor items van hoge kwaliteit, duurzame makelij en simpele silhouetten. Kortom, minimalisme is de nieuwe luxe. Denk aan de capsule wardrobe met een beperkt aantal basisstukken in neutrale kleuren. En aan kleding die we met zorg uitkiezen en op maat (laten) maken.

Op dit moment draait duurzaamheid in de modewereld niet (alleen) om het soort ambachtelijkheid en slow fashion waarvoor Edelkoort een zonnige toekomst ziet. Er worden ook innovaties en nieuwe technologieën ontwikkeld en toegepast. Denk aan het Solar Shirt, een t-shirt met zonnecellen die je mobieltje opladen. Of aan de SpongeSuit, een bikini die schadelijke stoff en uit de zee absorbeert. Klinkt dat wel erg fantastisch? De volgende drie trends spelen al in de nabije toekomst.

Mode met een tweede leven

Sokken van oude visnetten die uit de oceanen zijn opgevist (Healthy Seas). Vilten boodschappentassen van afgedankt textiel (i-did). Luxe handtassen van oude werkkleding (KLM). Er zijn steeds meer nieuwe must-haves van oude materialen. Het Franse label Veja presenteerde recentelijk B-mesh, een textiel dat volledig gemaakt is van afgedankte plastic flessen. Voor elk paar schoenen zijn drie flessen hergebruikt. Het Zweedse Nudie Jeans maakt wereldwijd goede sier met een recyclingprogramma, waarbij klanten hun spijkerbroeken gratis in de winkel kunnen laten repareren. Onherstelbaar beschadigde jeans worden gebruikt voor het maken van nieuwe collecties en interieurartikelen zoals meubels en tapijten. Ook van afval, maar niet voor de kledingkast is het Muslin Compost System van het Fashion Institute of Technology in New York. Studenten zorgen ervoor dat het snijafval uit hun klaslokalen tot compost wordt verwerkt en vervolgens gebruikt wordt als voedingsbron voor de lokale daktuin.

‘De collectie van F-ABRIC stoffen is speciaal ontwikkeld om na gebruik in compost te veranderen.’

Wie zelf met oude kleding in de tuin aan de slag wil, kan bij het Zwitserse label Freitag broeken en shirts kopen die volledig biologisch afbreekbaar zijn. De collectie van F-ABRIC stoffen is speciaal ontwikkeld om na gebruik in compost te veranderen.

3D-printing

3D-geprinte sieraden liggen tegenwoordig gewoon in de (digitale) winkelschappen van de Hema. En de 3D-geprinte monturen van het Duitse brillenmerk Mylon zijn al bij vierhonderd verkooppunten te vinden. Een schoen komt nog iets minder makkelijk uit de 3D-printer gerold. Bij innovatie- en opleidingsinstituut SLEM in Waalwijk wordt druk geëxperimenteerd met schoenen van Filaflex (een flexibel, soepel en sterk kunststof materiaal) die met de digitale printer worden gemaakt. Deze methode maakt het mogelijk om maatwerkproducten te maken zonder dat daarbij afval ontstaat. En omdat er on demand kan worden geproduceerd, blijven winkels niet zitten met onverkochte artikelen – die nu vaak ook weer op de afvalberg terechtkomen.
Klinkt 3D-printing niet modieus? De Nederlandse ontwerpster Iris van Herpen presenteert haar haute couture collecties, waarvoor ze veelvuldig gebruik maakt van 3D-geprinte materialen, al jarenlang op catwalks in Parijs. En ze won talloze prijzen, waaronder de Marie Claire Prix de la mode 2015. De toekomst van de mode industrie. Alleen jammer dat tot nu toe geen natuurlijke vezels gebruikt kunnen worden.

Hightech met een groen tintje

Waar 3D-printing een bijdrage levert aan het verminderen van afval in de (mode-)industrie, richten andere initiatieven zich op schonere productiemethoden. Zo zijn dankzij de zogenoemde Kitotex-procedure, die het Italiaanse bedrijf Italdenim ontwikkelde op basis van schaaldierenafval, voor jeansproductie minder gift ige stoff en nodig. En dat is geen overbodige luxe, want vanwege het intensieve verbruik van water en verfstoff en in de productiefase staat denim bekend als een van de meest milieuvervuilende materialen in de modewereld.
Niet alleen gespecialiseerde textielbedrijven en vooruitstrevende ontwerpers zijn bezig met duurzaamheid. Ook bij internationale ketens en designer brands staat het thema op de agenda. Zo lanceerde Adidas recent de Speedfactory, een faciliteit om de toekomst van sportkleding te verkennen. Het is onder andere de bedoeling dat intelligente robottechnologie de productie gaat versnellen én verduurzamen, bijvoorbeeld door de distributielogistiek te vereenvoudigen en daarmee CO2-uitstoot te verminderen. De Speedfactory belooft razendsnel maatwerk te leveren, zodat consumenten via lokale winkels customized shoes kunnen uitproberen en bestellen.
Adidas onderneemt trouwens al jarenlang actie richting vergroening, bijvoorbeeld via de productie van sneakers van plastic oceaanafval. Samen met Parley for the Oceans wist de sportgigant een hardloopschoen te ontwikkelen met een zool van 3D-geprint plastic afval. Dit prototype is nog niet te koop, maar de Speedfactory belooft de eerste collectie van 500 sneakers in 2016 te lanceren

Innovatief kopen

Innovatieve artikelen zijn nog niet op grote schaal op de markt. Toch is de mode van de toekomst al een beetje te koop.

Geen plastic boodschappentasjes meer
Sinds januari 2016 mogen winkeliers in Europa hun klanten geen gratis plastic tasje meer meegeven. Volgens projectbureau Verdraaid Goed is de tijd dan ook rijp om de markt van duurzame boodschappentassen een positieve impuls te geven. Onder de noemer Beat the bag worden spandoeken,
vlaggen en ander gebruikt textiel omgetoverd tot stevige tassen die een praktisch alternatief bieden
voor plastic. In december 2015 zijn de eerste tassen in de verkoop gegaan en de bedoeling is dat er in 2016 nog zeker 100.000 volgen.

Iedereen een 3D-printer
Op elke straathoek – of zelfs in elke huiskamer – een 3D-printer? Zo ver is het nog niet. Tot die tijd kan je wel de 3D-printers van vooruitstrevende modemerken voor je aan het werk zetten. Zo kan
je 3D-geprinte hoge hakken kopen bij United Nude (in onder andere Amsterdam). En bestel je via de webwinkel van Fresh Fibers 3D-geprinte tassen, sieraden, telefoonhoesjes en andere accessoires
– ook voor heren. Creatievelingen kunnen zich uitleven met de Electroloom Developer Kit, een op 3D-printmethodes geïnspireerd systeem waarmee je thuis kleding kunt ontwerpen en maken – zonder dat er een naald en draad voor nodig zijn.

Delen is het nieuwe bezitten
AirBnB, Über en Peerby bewijzen het: bezit is zó 2015. Vergeet de overvolle kledingkast en de onvervalste koopverslaving – lease een spijkerbroek, huur een maatkostuum en word lid van de kledingbibliotheek. Met initiatieven zoals MudJeans, Dutch Spirit, Student Suits en Lena The Fashion Library kan dat ook nog eens via oer-Hollandse bedrijven.