Terwijl we op een zonovergoten middag op zijn ark aan de rand van Weesp over het water uitkijken, beginnen we maar bij het begin.

Ik ben mijn hele carrière al doordrongen van de kloof tussen het publiek en de musici op het podium en daarom heb ik eigenlijk altijd al, voordat ik met Maestro Jules Onthult begon, uitleg gegeven bij concerten, zoals Leonard Bernstein, mijn grote idool dat onnavolgbaar deed.

En toen besloot je in 2015 om er een programma van te maken.

Ja, ik bedacht een formule: voor de pauze informele uitleg aan de hand van enkele voorbeelden gespeeld door het orkest en na de pauze het hele stuk in zijn pure vorm. Het toenmalige Gelders Orkest reageerde enthousiast en de eerste keer was met de Eerste Symfonie van Mahler, een heel geschikt stuk om veel over te vertellen. Op verzoek van het orkest heb ik er toen zelf met wat plaatjes van het internet een presentatie bij gemaakt en het gebeurde allemaal op één dag. We hadden één repetitie en het was heel spannend, maar het werd een mijlpaal in mijn leven.

Er wordt tegenwoordig best veel gedaan om klassieke muziek toegankelijker te presenteren.

Dat is heel goed, en ik heb zelf ook van alles gedaan met dj’s en noem maar op. Maar zeg niet dat het popie jopie is, want daarmee trap je me op mijn ziel. We moeten de canon van de klassieke muziek nooit uit het oog verliezen. Mijn doel blijft altijd mensen de ongelooflijke schoonheid van klassieke muziek te laten ervaren, de onaangeraakte, pure muziek, zonder toeters en bellen. Het enige wat we toevoegen met Maestro Jules Onthult is wat icoontjes projecteren na de pauze die verwijzen naar wat ik voor de pauze heb verteld, zodat mensen een beetje houvast hebben. En dat werkt, het versterkt de beleving. Maar nog steeds hoef je er niets van te weten en je mag ook alles wat ik vertel meteen weer vergeten.

Door iets uit te leggen wek je wel de indruk dat het moeilijk zou zijn.

Inderdaad, dat is de zwakte maar meteen de kracht van het concept. Ik begrijp dat mensen onbevangen willen luisteren, zoals je bij de Borobudur de hele uitleg van de gids wil overslaan en alleen maar wil voelen en ervaren wat die plek zo bijzonder maakt. Tegelijkertijd vinden mensen het fijn om niet te verdwalen in een symfonie en die icoontjes helpen dan. Gelukkig zeggen mensen bijna nooit dat ze de uitleg wel leuk vonden, maar de symfonie veel te lang, want dan heb ik iets fout gedaan. Het gaat mij om de muziek. Ik wil mensen die voor het eerst in de concertzaal zijn laten horen hoe mooi het is, maar ik wil het bestaande publiek natuurlijk niet wegjagen. Het is ook zeker niet alleen voor dummies!

Dat is je ideaal?

Ja, dat iemand die voor het eerst naar een concert gaat ademloos ontdekt, dat is mijn missie. Het klinkt misschien een beetje zwaar, maar zo voel ik het wel.

Hoe kies je de muziek?

Het moet een meesterwerk zijn, maar dat is wat arbitrair. Belangrijker is dat er een verhaal te vertellen is. Het pianoconcert van Grieg is bijvoorbeeld een ideaal stuk, niet te lang en met veel aanknopingspunten om iets over te zeggen.

En het moet ook leuk zijn!

Er mag gelachen worden, zeker. Het is toch geweldig als mensen met een glimlach op hun gezicht naar huis gaan, ze zijn een avondje uit, dat moet je niet vergeten. Iets van die plechtige concertsfeer halen we weg met een quiz. Ik had ooit een broodrooster over en ik besloot ter plekke om daar een prijs van te maken. Ik schrok van de gretigheid, mensen wilden dat ding heel graag winnen. Echt leuk, na de broodroosters zijn we overgestapt op staafmixers, het werd een running gag. Maar ik verzin dan altijd wel een vraag die niemand weet, ook de kenners niet en het moet zeker niet plat worden. Net zoals je kinderen serieus moet nemen. Ik heb heel veel kinderconcerten gedaan, maar ik erger me altijd aan mensen die na een paar jaar moeten uitleggen dat we de tjoektjoek voortaan trein noemen.

Je doet ook programma’s voor managers.

Ja, daar is de samenwerking in een orkest, tussen de musici onderling en met de dirigent, een schitterende metafoor voor het teamwork in een bedrijf. Je kunt met muziek en zonder veel woorden te gebruiken al die processen voelbaar maken op een heel laagdrempelige en plezierige manier.
Dirigeren gaat voor mij uiteindelijk ook veel meer over leiderschap dan over de maat slaan. Een visie delen en musici inspireren het beste uit zichzelf te halen en mensen samenbrengen, samen de muziek beleven, daar gaat het om.