Top

Fouten zijn gezond

Tekst: Janine Schimmelpenninck | Beeld: Bigstock

Fouten maken we allemaal. Maar toch doen we het liever niet. Hoe vaak stellen we niet een beslissing uit omdat we bang zijn een verkeerde beslissing te nemen? Of hoe vaak houden we liever onze mond uit angst iets doms te zeggen? We vinden het eng en vervelend om fouten te maken, maar het vermijden van fouten maken is niet onschuldig.

Want het niet willen maken van een fout gaat automatisch gepaard met een intolerante houding ten opzichte van fouten. Als een samenleving het maken van fouten als iets slechts ziet, dan neemt de vergevingsgezindheid af. En als jij jezelf niet toestaat fouten te maken, dan ligt een schuldgevoel al snel op de loer. De individuele en sociale gevolgen van geen fouten willen maken worden steeds meer zichtbaar. Zo gaan velen gebukt onder zelfveroordeling en gevoelens van schuld en onwaardigheid. En ook maatschappelijk word je makkelijk aan de kant gezet als je een fout hebt begaan. Of het nu op het sportveld is of in de klas. Op het werk of in de politiek. We rekenen maar al te makkelijk met onszelf en anderen af.

Gebrek aan tolerantie

We slagen er kennelijk niet in de mens los te zien van zijn actie en beschouwen de daad en de dader als een geheel. Maar daarmee gooien we in feite het kind met het badwater weg. In plaats van mededogen te voelen voor de dader en de moed te hebben de dader te helpen, kiezen we voor uitsluiting. Hetzelfde principe passen we op onszelf toe. In plaats van compassie te hebben en de moed te vinden om opnieuw te beginnen, veroordelen we onszelf. Mensen kunnen genadeloos hard en onvergeeflijk zijn naar zichzelf en anderen. En dat komt voort uit een gebrek aan tolerantie.

Ruimte om te leren

Niets in het leven is zeker. Alles is continu aan verandering onderhevig. Onzekerheid en onwetendheid horen bij het leven. Zolang er onzekerheid is zullen we moeten kiezen en beslissingen moeten nemen. En die beslissingen kunnen goed of slecht uitpakken. Pakken ze goed uit, prima. Pakken ze slecht uit, leer er dan van. Maar dan moet je wel de ruimte krijgen, of jezelf de ruimte geven, om te leren. Fouten maken hoort bij het leven, net zoals het leren van fouten bij het leven hoort. En je kan pas leren van je fouten als je bereid bent fouten te maken. Het is een natuurlijk proces van groei en bloei van mens en samenleving. Wijsheid ontstaat niet uit het vermijden van fouten, maar juist uit het proces van fouten maken en ervan leren.

Cancelcultuur is ongezond

Het gebrek aan tolerantie en compassie voor onszelf en de ander maakt de weg vrij voor een genadeloze cancelcultuur. Dat is een ongezonde ontwikkeling. Kijk maar naar dictatoriale samenlevingen waar angst regeert wegens gebrek aan tolerantie voor fouten. Waar compassie geen rol kan spelen, omdat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen de dader en het gedrag. Ook in onze samenleving lijken we te zijn vergeten hoe belangrijk het is om ruimte te hebben voor het maken van fouten. Cancelcultuur is ongezond en gevaarlijk op zowel individueel als sociaal niveau, omdat het de groei en bloei van mensen en samenlevingen onmogelijk maakt. Iets wat juist zo essentieel is.

Wat vindt u van dit artikel?