“Terwijl ik een sneeuwstorm afwachtte, gluurde deze beer opeens door het raampje van mijn kleine hut in Svallbard, Noorwegen. Ik opende het raam en we staarden elkaar aan. Ze vond mijn camera, en ik toonde mijn glimlach van dankbaarheid voor dit speciale moment.” Het is een van de vele bijzondere verhalen achter de talloze beelden van fotograaf Paul Nicklen (50) die te vinden zijn in het dikke koffietafelboek (344 pagina’s) Born to Ice (teNeues). Zijn ijzersterke portretten van antarctische dieren en landschappen zijn niet alleen prachtig om te zien, het toont ook bewustwording van de impact van klimaatverandering in de poolgebieden. Dat geldt zowel voor mens als dier. De meeste foto’s uit dit boek zijn in opdracht gemaakt voor het tijdschrift National Geographic, voor wie hij tot nu toe 22 verhalen heeft vastgelegd. Inmiddels heeft Nicklen een indrukwekkende staat van dienst opgebouwd, waar onder vijf World Press Photo-prijzen en riep het Natural History Museum in Londen hem uit als Wildlife Photographer of the Year (2012).

Verdwijnend leefgebied

De liefde voor het ijslandschap is altijd al aanwezig geweest in het leven van Paul Nicklen. De Canadese fotograaf groeide namelijk op binnen een kleine Inuit-nederzetting, omringd door ijsschotsen, ijsvelden en de koude zeeën van Noord-Canada. Baffin Island, Kimmirut, om precies te zijn, vormde zijn thuishaven. Dit ligt zó afgelegen, dat er slechts één keer per jaar voedselbevoorrading per boot wordt geleverd. “We hadden geen moderne communicatieapparatuur. Sneeuw en ijs waren mijn zandbak en de Inuit-mensen mijn leermeesters. Door hen leerde ik overleven. Als kind wist ik al dat ik als volwassene iets wilde gaan uitdragen om mijn leefgebied te beschermen. Door mijn werk te delen, hoop ik dat mensen beseffen dat als we niet tijdig ingrijpen, in slechts vijf à tien jaar het ijs van de poolgebieden verdwijnen en we hierbij een volledig ecosysteem kwijtraken. Dat betekent dat de ijsbeer uitsterft binnen vijftig tot honderd jaar. Voor mij is er geen beter, charismatischer en karakteristieker, sexier poolsoort dan de ijsbeer en daarom is dit dier hét gezicht van mijn werk”, aldus Nicklen in TED Talk, Tales of Ice-bound Wonderlands. 

Dit verklaart waarom, of het nu in kleur of zwart-wit is, de vele gezichten van de ijsbeer als een rode draad door het boek heen loopt. Zoals de foto The Long Summer op pagina 40-41, wat oogt als een prachtig stilleven van een moeder met twee jongen, terwijl hun vacht juist opvalt in de rotsachtige grijze omgeving zonder ijs. Een zomer van vechten om te overleven, op zoek naar zeeleeuwen die vanwege de warmte wegblijven uit het gebied. 

Koude onderwaterwereld

Maar er is meer. Nicklen deelt schilderachtige landschappen van smeltende en drijvende ijsschotsen, imposante smeltwatervallen, een doolhof van gebroken ijs waar narwallen (tandwalvissen) hun weg moeten zien te vinden en de altijd aaibare zeehonden en pinguïns van Antarctica. De fotograaf reist in Groenland mee met jagers en hun sledehonden, waar het harde koude leven je direct grijpt. Ook toont de Canadees op kunstzinnige wijze, omlijst door perfect licht, de koude onderwaterwereld. Hij lijkt zit er soms midden in te zitten. De fotograaf die tevens bioloog en ervaren duiker is, schuwt dan ook geen extreme en uitdagende (weer) omstandigheden. Hij voelt zich volgens eigen zeggen dringend gedwongen om wereldwijd publiek te verbinden met de diersoorten en ecosystemen waar hij zo om geeft. In een interview met The Guardian zegt hij: “Als je 150 meter diep onder het ijs zit, dan kun je daar niet vechten om te overleven. Je moet je geest vrijmaken.” Dat doet hij door een rebreather te dragen, om geen bubbels te produceren. Hij kan hiermee zo’n zes uur onder water blijven en onderwerpt zich aan dezelfde omstandigheden als die van de dieren die hij vastlegt met zijn lens. 

Naast zijn fotografie zet Nicklen zich met zijn SeaLegacy foundation in voor het behoud van de oceanen en al het leven daarbinnen. Hij deelt daarbij dezelfde synergie als acteur en milieuactivist Leonardo DiCaprio, die het voorwoord schreef van Born to Ice. Immers, het cruciale moment is nu. DiCaprio schrijft: “Dit boek nodigt je uit om je te laten onderdompelen door de magische en wonderlijke poolwereld, met een zeldzame intimiteit die je zal omarmen en inspireren om deze kostbare plek op aarde te beschermen.” 

Mooi Sintcadeau of voor onder de kerstboom. Born to Ice (teNeues) kost

€ 100,- 

29 x 37 cm. Het boek is onder andere verkrijgbaar op: pureofftheroad.com/shop