
De ziekte van Lyme door een tekenbeet
Het gevaarlijkste dier van Nedeland
Tekst en Beeld: Siebe Sietsma / De Outdoor School
Teken kunnen problematisch zijn wanneer ze ‘terug beginnen te spugen’. De kans op terugspugen neemt toe bij langer huidcontact. Dit kan weer gepaard gaan met een infectie-overdracht (waarvan de meest bekende de Borrelia-bacterie is, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken). Voer daarom een ‘tekeninspectie’ uit bij elkaar of bij jezelf nadat je in hogere gewassen (gras, heide) hebt gewandeld.
Waar?
De teek kan zich vastklampen aan je huid voor een bloedmaaltijd. Hij leeft voornamelijk op de bodem tussen het gras, planten en bladeren en is daarom te vinden in ‘groengebieden’ zoals tuinen, stadsparken, plantsoenen, bossen, heide… eigenlijk overal waar groen aanwezig is.
Wat?
De teek is een spinachtige parasiet en wordt wel eens vergeleken met een klein spinnetje. Hij klampt zich graag vast aan zoogdieren ten einde een bloedmaaltijd te nemen. De helft van de teken draagt één of meer ziekteverwekkers met zich mee. Ongeveer een kwart is drager van Borrelia-bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt. De kans op een besmetting is niet 25% maar nog een stuk minder, ongeveer 1 à 3% omdat niet elke geïnfecteerde teek gelijk bij huidcontact de ziekte overdraagt. Nog veel minder teken zijn drager van het ‘Tick Borne Encephalitis’ (TBE)-virus. Deze overdraagbare infectie kan een dodelijke hersenvliesontsteking veroorzaken.
Wanneer?
Verwijder een teek zo snel mogelijk. Voer daarom ook zo snel als mogelijk een tekeninspectie uit over je gehele lichaam na het verlaten van groengebied of bijvoorbeeld tijdens een rustmoment. Een arts zal een antibioticakuur voorschrijven indien hij het vermoeden heeft dat een teek zich langer dan 24 uur heeft vastgeklampt aan jou lichaam.

Hoe?
Verwijder de teek met een daarvoor geschikt middel waarbij de teek in één keer en aan één stuk uit het lichaam wordt verwijderd. De teek tegen de klok in draaien is dus niet noodzakelijk. Persoonlijk heb ik goede ervaringen met een tekenlasso. Maar een tekentang, -pincet of -kaart werken ook. Als de teek nog erg klein is kan het lastig zijn om deze te verwijderen. Probeer alles weg te halen uit de contactplek. Ook als het niet gelukt is om in één keer de teek in zijn geheel te verwijderen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een pincet. Spoel daarna het wondje schoon en desinfecteer deze.
Het is mijn persoonlijk advies om daarna Manuka-honing op het wondje aan te brengen, ook als de teek korter dan 24 uur contact heeft gemaakt met de huid. Ga naar de huisarts wanneer de teek langer dan 24 uur contact heeft gemaakt met de huid. Volgens de richtlijnen van de Federatie Medische Specialisten wordt inname van antibiotica geadviseerd binnen 72 uur na het verwijderen van de teek. Dit is effectief gebleken om de kans op lyme te verminderen. De nadelen van antibiotica-inname wegen niet op tegen de voordelen volgens deze zelfde bron. Dit zie je ook terug in de praktijk. Binnen 24 uur wordt er vaak geen antibiotica geadviseerd door de huisarts. Smeer daarom wat sterke Manuka-honing op de plek van de beet.
Manuka-honing
Afkomstig uit Nieuw-Zeeland, wordt dit type honing gefabriceerd met behulp van de Manuka-struik. Honing uit de supermarkt, vaak bewerkt en voorzien van additieven, heeft geen meerwaarde. Natuurlijke honing van de imker kan al meer antibacteriële eigenschappen vertonen maar dit is nog niet overtuigend bewezen.
Manuka-honing als veilige natuurlijke antibacterieelzalf is wel bewezen. Haar werking is al eeuwen bekend en gelukkig ook in het hedendaagse farmaceutische tijdperk toch opgenomen als veilig geneesmiddel.
Een ‘potje’ Manuka-honing beschikt over een MGO-waarde die correleert met de hoeveelheid methylglyoxal aanwezig in de honing. Er ontbreken nog duidelijke wetenschappelijke richtlijnen over welke sterkte te gebruiken onder welke omstandigheden en bij welke aandoening. Wel is dus aangetoond dat de MGO-sterkte invloed heeft op de antibacteriële werking. Honing met een hogere waarde zal dus tot betere resultaten leiden. Een sterkte van 500 is bijvoorbeeld geschikt voor gerichte therapie (bij een ontsteking) of na een tekenbeet. Manuka-honing met MGO 100 is bijvoorbeeld geschikt als ‘gezonde hap’ bij opkomende keelpijn. Let dus goed op de herkomst en waarde van je honing. De toename in vraag zorgt helaas voor een sterke commercialisering van het product met alle nadelen van dien.
Symptomen van de ziekte van Lyme
De ziekte van Lyme-diagnose is zo goed als zeker bij het aantreffen van een rode vlek (erythema migrans, EM) of kring na een tekenbeet. In tegenstelling tot vele berichten is het ‘rode kring’-verschijnsel niet noodzakelijk om de lyme-infectie te krijgen. Meerdere bronnen melden percentages tot wel 50% van lyme gediagnostiseerde patiënten welke zich niet een zichtbaar EM kunnen herinneren. Helaas verschijnt deze rode kring ook meestal enkele dagen, weken en soms maanden na het verwijderen van de teek. Aangezien antibioticakuren het meest effectief zijn kort na het starten van de infectie is er soms ‘niks meer te doen’ conform de ‘farmacotherapeutische aanpak’.

Andere symptomen waar men zeer alert op dient te zijn:
Hoofdpijn, tintelingen, uitvalverschijnselen, brain fog (concentratie-, coördinatie-, geheugen- en algehele mentale fitheidproblematiek), depressie.
Voor deze symptomen geldt hetzelfde als bij een EM. Vaak merk je het te laat. Later dan de gewenste 72 uur na contact, wanneer de indringers dus al onzichtbaar in het lichaam zitten verstopt, ongrijpbaar voor de antibiotica.
TBE-infectie
Een TBE-besmetting verloopt meestal mild met in het begin griepachtige kenmerken zoals misselijkheid, hoofdpijn en koorts. Dit kan na ongeveer 14 dagen overgaan in een hersenvliesontsteking gekenmerkt door zware hoofdpijn, verminderd bewustzijn en verlammingsverschijnselen. De kans op deze besmetting is zeer klein omdat het virus in kleine getallen voorkomt in Nederland. Bij een besmetting is de kans op overlijden ongeveer 1%. In 2020 zijn er 5 personen ziek geraakt van een TBE-infectie.
Leven met Lyme
Volgens het RIVM worden er jaarlijks duizenden mensen gediagnostiseerd met de ziekte van Lyme. In 2020 waren het er omstreeks 27.000. Als je de verhaallijn volgt in dit document is het dus aannemelijk dat er jaarlijks duizenden chronische lymepatiënten bij komen. Dit voornamelijk omdat de ziekte vaak pas laat wordt herkend als lyme. Een antibioticakuur is dan niet altijd effectief aangezien deze voornamelijk werkt wanneer je er binnen 72 uur bij bent.
Nadat een persoon in de persoonlijke levensfeer ook de Lymediagnose kreeg (zonder zichtbaar EM) heeft deze meermaals contact opgenomen met de huisarts. De arts heeft een stevige antibioticakuur voorgeschreven en heeft haar tevens doorverwezen naar de neuroloog in verband met tintelingen, nekpijn en uitvalsverschijnselen. De neuroloog gaf toe niet duidelijk te weten wat hij met deze symptomen aan moest in combinatie met de lymediagnose. Daarop is zij op onderzoek uitgegaan en zijn er veel ‘second, third and fourth opinions’ gevraagd bij andere specialisten inclusief orthomoleculaire artsen, kruidenvrouwen en andere ervaringsdeskundigen.
Na veel overleg is er geconcludeerd dat de beste kansen op genezing zouden plaatsvinden wanneer het lichaam zo weinig mogelijk belasting zou ondervinden in combinatie met zo veel als mogelijk ‘ontgiften’ en ‘reiniging’. Het ontlasten van het lichaam betekent eigenlijk zo gezond als mogelijk leven.
Dit betekende voor haar in de praktijk:
veel voedsel zelf produceren en bakken, biologisch of supermarktvrij aanschaffen (onbewerkt voedsel); water filteren; beperken en minderen van bewerkte suikers, alcohol, cafeïne en theïne;
blootstelling aan straling beperken (beperken mobiele telefoon-gebruik, wifi regelmatig uitschakelen); blootstelling aan de natuur verhogen.
Ontgiften en reiniging van het lichaam heeft plaatsgevonden door:
Theïne- en cafeïnehoudende dranken te vervangen door natuurlijke theeën zoals brandnetel-, kurkuma-, gember-, rozemarijn-, paardenbloem- en zevenbladthee; regelmatige inname van tincturen van geneeskrachtige planten en natuurlijke producten zoals de japanse duiznedknoop, propolis en kaardebol.
Het is niet makkelijk geweest maar bovengenoemde interventies, alhoewel niet allemaal wetenschappelijk aangetoond, hebben er na zes jaren strijd toe geleid dat zij nu volledig klachtenvrij en fit door het leven gaat. Helaas is de reguliere zorgketen nog niet toereikend effectief om voor alle ‘chronische lymepatiënten’ genezing te kunnen bieden. Focus daarom op preventie zonder groengebieden te ontwijken; zoek ze juist liever op. Overweeg aanschaf van tekenverwijderaars en Manuka-honing. Voer regelmatig een tekeninspectie uit tijdens bijvoorbeeld lange tochten of in ieder geval na je verblijf in groengebieden. Neem contact op met een medisch specialist als je vermoedt dat er sprake is geweest van langdurig huidcontact met een teek (> 24 uur). Geef niet op indien de klachten aanblijven na behandeling door een arts en overweeg stevige maatregelen zoals hierboven beschreven.