Niet te vroeg juichen maar naar het zich laat aanzien wordt de tijger voor uitsterven behoed. Diverse beschermingsmaatregelen in tal van landen zorgen voor een lichte stijging van de populatie. Toch blijven vernietiging van de habitat, stroperij en illegale handel en houtkap en overheidscorruptie serieuze bedreigingen voor deze koning van de jungle.

Koning? Dat is toch de leeuw? Niet volgens de Chinezen. Tijgers hebben vaak drie horizontale zwarte strepen op hun voorhoofd met een verticale streep erdoorheen: het Chinese karakter voor ‘koning’. Zou het hierdoor komen dat de tijger zo’n grote rol is gaan spelen in de Chinese traditionele geneeskunde? De tijger wordt magische krachten toegedicht. Een tijger heeft een soepel, lenig, krachtig lichaam. Zijn verpulverde botten werden daarom een medicijn tegen reuma, rugproblemen en algemene zwakte. En ook de rest van de tijger wordt in de Chinese traditie gebruikt. Het bloed is goed voor de lichaamskracht en wilskracht van de mens. De maag is goed voor onze maag. Tijgerklauwen houden boze geesten weg. De tijgerpenis is een kostbaar afrodisiacum. Oude mannen met een jonge echtgenote drinken tijgerbottensoep om hun potentie te vergroten. De oogballen, staart, zelfs tijgerpoep hebben hun specifieke gebruiksdoel.

Medicijnen

Eind jaren tachtig begon de vraag naar tijgermedicijn het inheemse tijgeraanbod in China drastisch te overstijgen en kwam de internationale stroperij op gang. De prijs van een kilo tijgerbot steeg naar zo’n tweeduizend dollar. In een tijger zit ongeveer twaalf kilo botten, waarmee de waarde van een tijger meer dan 20.000 dollar werd. Traffic International, een organisatie die de internationale wildhandel in kaart brengt, schrijft al in 1994: ‘Gezien de gefragmenteerde leefgebieden en kleine populaties, zullen de resterende tijgers rigoureuze bescherming nodig hebben, alleen al om het verlies van leefruimte en genetische isolatie te overleven, zelfs zonder dat er sprake is van stroperij.’ Dit stupide bijgeloof van Aziaten leek af te steven op de fatale doodsteek van de grootste katachtige in de wildernis. 2020 is het Jaar van de Tijger volgens de Chinese horoscoop maar of dat hun honger naar tijgeronderdelen wegneemt is nog maar de vraag.

Verdubbeling

Begin twintigste eeuw liepen er nog minstens honderdduizend tijgers rond op aarde. Dat aantal decimeerde in rap tempo tot nog geen vierduizend waardoor 97% van de populatie verdween. Toch is er ook goed nieuws. Het aantal wilde tijgers in Nepal is het afgelopen decennium bijna verdubbeld, mede dankzij de stichting van filmster Leonardo di Caprio die veel geld stak in de bescherming van het bedreigde dier. In 2009 telde Nepal nog maar 121 exemplaren. In 2022 is die populatie verdubbeld, is de prognose.

Ook in India is het aantal tijgers de afgelopen jaren toegenomen met 33%. Voor de strijd tegen stroperij werd meer geld uitgetrokken voor het aanstellen van boswachters. Geen begerenswaardig baantje overigens want onlangs werd vier rangers die motorzagen in beslag hadden genomen, gedood door soldaten die met de stropers samenwerken. Na hun executie werd het gereedschap doodgemoedereerd geretourneerd aan de houthakkers.

Doodvonnis

Het Wereld Natuur Fonds (WNF) heeft zich ten doel gesteld om in 2050 het aantal tijgers wereldwijd op te voeren tot twintigduizend met een initiatief dat Tx2 is genoemd. Dan moet er wel iets worden gedaan aan de stroperij in Zuidoost Azië. Het WSNF schat het aantal valstrikken in die regio op 12.3 miljoen stuks. Dat massale gebruik van stroppen kan een slachting onder de tijgers en hun prooien veroorzaken. De vernietiging van hun leefgebied dwingt de tijgers om in steden naar voedsel te zoeken. Angstige inwoners voltrekken dan het doodvonnis.

Om de daling van de populaties tegen te gaan, die zouden kunnen leiden tot de verdwijning van de soort, hebben dertien Aziatische landen zich in 2010 verenigd om dit jaar een verdubbeling van het aantal te bewerkstelligen. Dat lijkt vruchten af te werpen. In de meeste noordelijke regio’s van hun leefgebied, in China en Oost-Rusland neemt het aantal tijgers toe en verspreiden ze zich naar nieuwe leefgebieden.

“Na de historisch lage populatie in 2010 maken tijgers eindelijk een opmerkelijke comeback in grote delen van Zuid-Azië, China en Rusland,” zegt Stuart Chapman, hoofd van het Tijgerinitiatief van het WNF. “Dat is ook goed nieuws de andere bedreigde diersoorten waar tijgers hun territorium mee delen, en ook voor miljoenen mensen die afhankelijk zijn van die ecosystemen.”