Vandana Shiva’s strijd begon in de jaren 80 toen ze zich realiseerde dat de ontwikkelingen binnen de landbouw in India de natuur niet ten goede kwamen en ze deed toen de belofte om de zaden te redden. “De basis van mijn werk is het besef dat materie en geest niet gescheiden zijn,” legt Shiva gepassioneerd uit. “Wij zijn een uitdrukking van het spirituele, en niets herinnert ons daar beter aan dan het zaad. Door de kennis te verliezen over hoe we voor de natuurlijke wereld moeten zorgen, hebben we ook de wijsheid verloren om voor onszelf te zorgen.”

“We receive our seeds from nature and our ancestors. We have a duty to save and share them and hand them over to future generations in their richness, integrity, and diversity.”

Vandana Shiva

Eerlijke voedselproductie

Vandana Shiva wil mensen inspireren en activeren, daarvoor gaat ze al jaren de barricaden op. Haar werk draait om het beschermen van de biodiversiteit, die de basis vormt van ons bestaan. Biodynamische landbouw speelt hierin een essentiële rol, benadrukt Shiva. “Biodynamische landbouw herinnert ons aan de heiligheid van de bodem en de diepere kennis die nodig is om voor de aarde te zorgen. Zoals Rudolf Steiner al zei, landbouw verspreidt zich vanaf de aarde. De bodem leeft en is heilig. Door goed voor de bodem te zorgen, zorgen we ook goed voor onszelf.”

Mythe van de Groene Revolutie

De Groene Revolutie wordt vaak geprezen als een succesverhaal dat India van hongersnood naar voedselzekerheid bracht. Shiva weerlegt dit beeld echter.

“Hoewel het verhaal de ronde doet dat de Groene Revolutie India van hongersnood naar voedselzekerheid bracht, is de realiteit helaas anders. Het heeft geleid tot monoculturen, verhoogd waterverbruik, verminderde biodiversiteit en een afhankelijkheid van chemische middelen. Dit heeft niet alleen onze ecologische systemen beschadigd, maar ook de sociale structuren van onze gemeenschappen ondermijnd.”

Deze mythe doorbreken en laten zien dat er duurzame en eerlijke manieren zijn om voedsel te produceren, is volgens Shiva essentieel.

Vervreemding van de Aarde

Tijdens het interview vertelt Vandana Shiva geestdriftig over de grote uitdagingen in de huidige landbouwsystemen.

“Het mechanistische denken heeft geleid tot destructieve landbouwpraktijken en een vervreemding van de mens van de Aarde. Er is een verschuiving nodig naar een holistische benadering, waarbij we erkennen dat mensen een integraal onderdeel zijn van de Aarde. Degenen die denken dat ze buiten de Aarde staan en deze kunnen beheersen, zijn degenen die de grootste schade aanrichten. Ik noem hen niet voor niets het ‘gifkartel’, ze werken als een kartel en beïnvloeden het overheidsbeleid. Toen ik met dit werk begon, was ik een van de weinige stemmen die het ‘gifkartel’ bekritiseerde vanwege wat ze mijn land hebben aangedaan. Toen de GMOs door hen werden gebracht, was ik een van de mensen die begon met in kaart brengen van welke schade dit zou kunnen aanrichten.”

Positieve verandering

Shiva benadrukt dat het bewustzijn en de actie van mensen cruciaal zijn om een positieve verandering teweeg te brengen. “We moeten de kennis van onze voorouders herontdekken en waarderen hoe ze voor de Aarde zorgden. Het redden en delen van zaden is een belangrijke stap, net als het wereldwijd bevorderen van gemeenschapszaadbanken en zaadbibliotheken. Met onze zaadbank Navdanya hebben we al vele zaadrassen kunnen heroveren als een gemeengoed voor de gemeenschap. En bij deze processen moeten we jonge mensen betrekken en hun laten zien dat er een diepere verbinding is tussen voedsel, gezondheid en ecologie.” Haar boodschap is duidelijk: “Door samen te werken en voor onze zaden en onze Aarde te zorgen, kunnen we een betere toekomst creëren voor onszelf en de komende generaties.”

Na een inspirerend weekend in Nederland vertrok de onvermoeibare activiste naar Barcelona om een eredoctoraat in ontvangst te nemen aan de Pompeu Fabra Universiteit.