Het zou zomaar en vraag bij de Slimste Mens kunnen zijn: wat weet jij van de leeuw? Niet zoveel, blijkt uit navraag. Spijker die kennis daarom bij in deze aflevering van onze dierenserie.

De leeuw gaat de mens aan het hart. Het is een symbool van kracht want leeuwen zijn na de tijger de grootste van de katachtigen. Mannetjes wegen soms meer dan 250 kilo. Ze leven in groepen als een familie met leeuwinnen, hun welpen en andere mannelijke leeuwen. Ze zijn socialer dan andere katten. De lieve leeuw bestaat niet. Als een mannetje een troep overneemt doodt hij meestal de welpjes. Daarna bevrucht hij de leeuwinnen om zijn eigen welpjes op de wereld te zetten. Zijn brul is zo luid dat deze tot acht kilometer ver kan reiken. Zo laat hij andere troepen weten wat de positie van de zijne is. Mannetjes hebben manen, de vrouwtjes niet.

Prima moeders

Overijverig zijn ze bepaald niet. Ze sparen hun krachten door overdag tot wel twintig uur te slapen. Vaak tot frustratie van safarigangers en dierentuinbezoekers die graag wat meer actie zouden zien. In het donker komen ze tevoorschijn om te jagen. Dat gebeurt overigens voornamelijk door de leeuwinnen. Zij werken in groepen samen om grotere prooien als zebra’s te vangen. De mannetjes treden dan op als beschermheer, maar laten de dames het werk doen. Met hun achterste tanden kunnen ze het vlees gemakkelijk in kleine stukken scheuren, kauwen er niet op , maar slikken het gelijk door.

Leeuwinnen zijn prima moeders. Ze paren enkele malen per jaar waarbij ze die periodes op elkaar afstemmen. Dat doen ze om zo de taken van het (op)voeden onder elkaar te kunnen verdelen. De welpjes kunnen drinken bij alle leeuwinnen die net hebben geworpen. Daar doen ze niet zo moeilijk over.

Bedreigde soort

De leeuwin eet ongeveer vijf kilo per dag, het mannetje nog twee kilo meer. Ze hebben dagelijks water nodig, maar in dorre streken kunnen ze een paar dagen zonder. Is er geen water dan halen ze het vocht uit de maag van hun prooi. In het wild worden ze twaalf tot zestien jaar oud. In gevangenschap loopt dat op tot zo’n kwart eeuw. Het zijn indrukwekkende atleten. Ze halen snelheden tot tachtig kilometer per uur en maken sprongen van wel elf meter. 

Net als veel andere exotische dieren wordt ook de leeuw met uitsterven bedreigd. Hun leefomgeving is beperkt tot nog maar acht procent van hun oorspronkelijke gebied. Ook de illegale jacht maakt veel slachtoffers. Zo stond de wereld van de liefhebbers van leeuwen in 2015 op z’n kop toen een tandarts uit Minnesota de held van Zimbabwe, de leeuw Cecil met voedsel uit een natuurpark lokte, het dier met een pijl uit de boog raakte, waarna het nog veertig uur zwierf en daarna met een kogel werd afgemaakt, gevild en onthoofd. De verontwaardiging was zo immens dat de tandarts moest onderduiken en zijn praktijk sluiten. Een petitie om de man te vervolgen leverde een kwart miljoen handtekeningen op. 

Bijgeloof

Bescherming van dit icoon van de jungle is noodzakelijk. De populatie neemt snel af. In Afrika wordt het aantal leeuwen geschat op twintigduizend. We weten het niet precies. Het aantal  Aziatische leeuwen is wel nauwkeurig geteld. Dat zijn er nog maar 350! Het skelet wordt gebruikt om Aziatische medicijnen van te maken wegens het bijgeloof dat de mens zo iets van de kracht van de leeuw kan overnemen. Het machtige dier staat aan het hoofd van de voedselketen in hun leefgebied en houden het ecologisch in evenwicht in stand. Dat heeft weer invloed opbossen en graslanden. Te weinig leeuwen kan die balans ernstig verstoren.

De leeuw is daarmee niet alleen het symbool van koninklijke grandeur, maar ook van de bedreigde natuur. We hebben Simba uit de Lion King in ons hart gesloten maar dat is niet voldoende. Het is de hoogste tijd om die emotie te vertalen naar daadkracht en het koesteren van hun bestaan. We mogen ze niet in hun hempie laten staan…

foto leeuw cover: Chantal Mazzei

Het gaat niet goed met de leeuw, naar schatting zijn er nog maar zo’n 20.000. Er zijn dus minder leeuwen dan neushoorns en er zijn 14x zoveel Afrikaanse olifanten dan leeuwen. En toch is het vrij onbekend dat de Koning der dieren met uitsterven wordt bedreigd.  

De belangrijkste redenen van hun enorme afname is verkleining van leefgebied. Hieruit vloeit het mens/dier conflict (human wildlife conflict). Veel leeuwen worden hierbij dagelijks (illegaal) gedood. Om dit dier voor uitsterving te behoeden, is het essentieel om medewerking te krijgen van de lokale bevolking. Die vaak alleen hinder ziet in dit krachtige roofdier dat hen en hun vee (inkomstenbron) kan doden.

Dit is precies wat stichting SPOTS vanuit Nederland doet. Ze ondersteunt projecten in Afrika die samenwerken met de lokale bevolking. Daarnaast geeft ze voorlichting in Nederland. Zoals gezegd, veel mensen weten niet dat het vijf voor twaalf is voor de leeuw.

Meer informatie: www.stichtingspots.nl