Geïnspireerd door zijn tijdgenoot Rudolf Steiner, groeide een groots plan bij de joodse kinderarts Karl König uit Wenen. Wat als we een gemeenschap vormen rond kwetsbare kinderen en (jong)volwassenen? Een heilpedagogische en sociaaltherapeutische plek, waar ze samen met verzorgers kunnen groeien, wonen en werken. Als König vlak voor het uitbreken van WOII uit Oostenrijk vlucht naar het Schotse Aberdeen, vindt hij er gelijkgestemden. Een hoge politieke Britse functionaris stelt zelfs zijn huis en landgoed Camphill-house beschikbaar aan König. De Brit zocht een goed onderkomen voor zijn gehandicapte kind en kon zich volledig vinden in Königs plannen. Het begin van de Camphill Community was een feit.

Unieke ervaring

Vandaag de dag vind je wereldwijd meer dan negentig Camphill Community’s in negentien landen. Van Hawaii tot Canada en van Nederland tot Engeland en Noord-Ierland. De gemeenschappen doen het goed en zijn in trek bij jongeren die zich als co-worker aanmelden. Zeker als je een vrijeschoolkind bent is er veel herkenning. Van de ochtendspreuk tot de welbekende jaarfeesten en terugkerende rituelen tijdens de week. Denk aan samen zingen en een muziekavond. Je kunt bovendien internationale werkervaring opdoen in een dynamische omgeving. Alleen al daarom is het dé vervolgopleiding voor het leven. Vaak komen de zogenoemde co-workers uit alle delen van de wereld. Iets wat zorgt voor die bijzondere schwung op een Camphill Community.

De Nederlandse Hetty van Brandenburg arriveerde jaren geleden op de Camphill Community in het Noord-Ierse Clanabogan. Ze zorgt onder meer voor de werving en selectie van de co-workers. Veelal jongeren die na hun middelbare school, hbo-opleiding of universitaire studie minimaal een jaar naar het buitenland willen. ‘Hun motivatie vind ik daarbij doorslaggevend’, reageert Hetty. ‘Het is veelal een unieke ervaring om hier een tijd te leven. Zo uniek, dat we blijven…’ Hetty ging nimmer terug naar Nederland. Ze is niet de enige. De uit Hong Kong afkomstige Lee Cheung lacht: ‘It must be the weather…’. Zo’n twintig jaar geleden arriveerde hij in Clanabogan met zijn vrouw. Ook zij zijn er nooit meer weggegaan, ondanks de vele regen. Noord-Ierland heeft allesbehalve een aangenaam klimaat. Maar als de zon schijnt, is iedereen onverminderd blij.

Clanabogan

Verscholen tussen de bijna heilige heuvels en karakteristieke Noord-Ierse bomen ligt het plaatsje Clanabogan. Het is kleiner dan een gehucht, maar misschien net iets groter dan een gemiddelde nieuwbouwwijk. Verspreid over het land vind je er een aantal bakstenen huizen.

Halverwege de toegangsweg staat een bord op palen met een geschilderde plattegrond erop. Aan de weg liggen de bakkerij en de werkplaatsen. Ook is er een peuterspeelzaaltje waar een handvol kinderen naartoe gaat en een boerderij. De bewoners, villagers, van de gemeenschap vormen een gemêleerd gezelschap. Mannen en vrouwen met autisme of een verstandelijke handicap zoals Downsyndroom, de vrijwilligers, maar ook families en echtparen als Lee Cheung en zijn vrouw die ervoor hebben gekozen een periode door te brengen op een Camphill Community. Sommigen blijven een paar jaar, anderen gaan er nooit meer vandaan.

Huismoeder

Elk bakstenen huis binnen de Community heeft zijn eigen sfeer, regels en rituelen. Maar allemaal ademen ze dezelfde antroposofische grondtoon. De muren zijn gesluierd, er is een seizoenstafel, er staan houten tafels en stoelen. Her en der hangen aan de muren vilten kunstwerken en uiteraard hangt er in ieder huis in de eetkamer of in de huiskamer een afbeelding van Rudolf Steiner. Er wonen vijf tot acht bewoners, een aantal medewerkers en de huismoeder. Zij heeft de dagelijkse leiding en zorgt voor een evenwichtige taakverdeling. Ook vieren ze net als op de vrijeschool de jaarfeesten met elkaar of met de andere huizen. Het kerstfeest is in Noord-Ierland hét feest van het jaar. Dan wordt er groots uitgepakt met een kerstspel, zang en uiteraard een kerstdiner.

Brood en koekjes

De meeste dagen van het jaar in Camphill Clanabogan hebben een vast ritme. In de ochtend worden de bewoners uit hun bed gehaald. Daar waar nodig wordt hulp verleend. Haren worden gekamd, tanden gepoetst. De vertrouwde indeling van de dag geeft hen houvast. Velen gedijen erbij. Zeker de jongeren bloeien op en krijgen zienderogen meer zelfvertrouwen. Na het gezamenlijke ontbijt gaan de bewoners aan het werk. Onder andere in de bakkerij waar brood en koekjes worden gebakken. ’s Middags, na de warme, vers bereide lunch, volgen ze kunstzinnige workshops in de weverij. Ze maken er kleurrijke sjaals van wol en vilten kunstwerken waaronder de prachtigste wandkleden. In de timmerwerkplaats worden schalen en sculpturen uit boomstammen gegutst. Ook worden in speciale tunnelkassen biologisch-dynamische groenten en fruit gekweekt. Alle producten die worden gemaakt en geteeld zijn te koop. Mensen uit de omliggende dorpen zijn dol op de koekjes van Camphill Clanabogan. De prachtige vilten en houten kunstwerken die er worden gemaakt, zijn tijdens de kersttijd gewilde cadeaus.

Machtige vervolgopleiding

The Camphill Movement is zoals gezegd een heilpedagogische beweging. De vernieuwende sociale ideeën en antroposofische wereldbeschouwing van Rudolf Steiner vormen de basis. Een belangrijke pijler van The Camphill Movement is de ‘sociale hoofdwet’ die Steiner formuleerde. Zijn eigen ingekorte versie daarvan luidt: ‘Het welzijn van de mensen is des te hoger, naarmate het egoïsme geringer is.’ De Camphill-gemeenschappen bieden verstandelijk en lichamelijk gehandicapten een plek om te leven en te werken in een gezamenlijk huishouden, in aanwezigheid van hun begeleiders en/of hun families. Het helende (heilpedagogische) aspect werkt door in de hele gemeenschap, omdat de medewerkers de diepere levensvraag van de kwetsbare medebewoners in alles meenemen. In dat opzicht is het verblijf als co-worker – als vrijwilliger – in een Camphill Community zonder meer een machtige vervolgopleiding. Een onvergetelijke ervaring in het buitenland, hoewel er ook in Nederland verschillende Camphill-gemeenschappen te vinden zijn.

Kijk op de website www.camphill.org voor meer informatie over het werken bij een Camphill Community.