Orgie in de Oosterschelde

Dit berichtte Rugvin: Acht bruinvissen waren bij Zierikzee betrokken bij verschillende paringspogingen die in totaal anderhalf uur duurden. Opeens zwommen er acht bruinvissen rondom onze boot. Er ontstond een enorm tumult boven en onder water. Mannetjes sprongen minstens vijftien keer uit het water en vrouwtjes verbleven aan het wateroppervlak. Het water kolkte. Omdat bruinvissen niet monogaam zijn, leek het op een bruinvisorgie. In tegenstelling tot andere walvisachtigen verloopt het paringsproces van bruinvissen minder ‘intiem’.

Heftige paring

Een opvallend kenmerk van hun paring: de kans op mislukking is maar liefst 95 procent en het gaat er behoorlijk heftig aan toe. Tijdens de paringsdans nadert het mannetje het vrouwtje met hoge snelheid vanuit de diepte, terwijl het vrouwtje vlak aan of net onder het wateroppervlak ligt. Heel snel probeert hij haar te penetreren. Wanneer deze poging mislukt, zie je hem abrupt uit het water schieten, waarna hij het nogmaals probeert. We schrokken ons echt rot want op een gegeven moment kwam er tijdens zo’n sprong uit het water bijna een mannetje in onze boot terecht.

Vijf kilo testikel

Een ander opmerkelijk feit is de enorme toename van het volume van de testikels van de mannetjes tijdens de paarperiode. Binnen enkele maanden groeien deze van de grootte van een walnoot uit naar die van een meloen. Ze wegen maximaal vijf kilo per stuk. De penis is dan minimaal een halve meter. Dit zorgt voor een enorme hoeveelheid sperma die vrijkomt tijdens de paring.

De Oosterschelde is een uniek, deels omsloten onderzoeksgebied waar wetenschappers bruinvissen van dichtbij kunnen bestuderen, iets wat op open zee zelden mogelijk is. “Dit geeft ons de kans om meer te leren over hun gedrag, waaronder hun bijzondere paringsrituelen,” aldus directeur en medeoprichter Frank Zanderink. “Door onze observaties in de Oosterschelde herkennen we individuele dieren, wat ons helpt beter te begrijpen hoe ze leven.” Tot zover het verslag van Rugvin.

Misleidende naam

Er is meer te melden over de bruinvis, bijvoorbeeld over hun misleidende naam. Het zijn geen vissen en ze zijn ook niet bruin. Vroeger werd gewoon alles wat in zee zwom ‘vis’ genoemd en alles wat donker van kleur was ‘bruin’. In de middeleeuwen werden bruinvissen zeevarkens genoemd en werden ze ook gegeten. Ze kwamen ooit in grote aantallen voor langs onze kusten. Vanaf 1950 werden ze steeds zeldzamer, maar vanaf 1995 werden ze weer vaker gezien. Nu is de bruinvis de meest voorkomende walvisachtige van de Noordzee. De populatie in de zuidelijke Noordzee groeide zo snel dat dit niet kon komen door geboortes alleen. Uitgebreide tellingen vanaf zeeschepen in 1994 en 2005 toonden aan dat het totaal aantal bruinvissen in de hele Noordzee in beide jaren rond de 250.000 dieren schommelde. De meeste kans om bruinvissen te spotten is in de winter. De meeste kalfjes werden in juli waargenomen.

De opvoeding

Het kalf wordt tot een maand of acht gezoogd. In die periode leren de kalfjes van hun moeder de kneepjes van het menu. Werknemers op een gasplatform waren getuige van zo’n les. Enkele weken verbleef een moeder met haar kalf onder het platform. Geregeld zagen de werknemers ook dat het moederdier een nog levende vis naar de oppervlakte bracht, die vlak voor het toesnellende jong werd losgelaten. Het kalf probeerde de vis vervolgens te vangen. Soms lukte dat. Soms ook niet.

Na de zoogtijd stapt het jong helemaal over op vis, wat niet altijd even gemakkelijk is: jonge bruinvissen hebben vaak moeite met het vinden van voldoende eten. Veel van de bruinvissen die dood op het strand worden gevonden zijn pas een jaar oud. Ze zijn dan ongeveer 100 centimeter lang.

Onderzoek aan het spek van gestrande bruinvissen toonde aan dat er veel giftige stoffen in zitten, zoals een giftige vlamvertrager die wordt gebruikt in isolatieschuim en meubelbekleding. Dat komt via afvalwater in zee en in vissen terecht. Omdat bruinvissen veel vissen verorberen, wordt er uiteindelijk veel van deze giftige stof in hun spek opgeslagen. Dat ontregelt het schildklierhormoon en de werking van het zenuwstelsel. Daarom is het lofwaardig dat de Stichting Rugvin haar best doet om de bruinvis op de kaart te zetten. Daarbij is een openbare seksshow meer dan welkom!

Kijk voor meer informatie op rugvin.nl en ecomare.nl.