Bomen en mensen als gelijkwaardige wezens
Tekst: Ivo Valkenburg | Boven: een 600 jaar oude witte vijgenboom in Figueira, Brazilië (FOTO Alan Dubner)
“We vergeten vaak dat we slechts één van de vele levende wezens op deze planeet zijn. Er is een fundamentele verandering nodig in de verhouding tussen de mens en alle andere levende wezens in de natuur”, aldus de Canadese Judy McAllister die meer dan veertig jaar geleden als ‘bomenmeisje’ verzeild raakte in de Schotse gemeenschap van de Findhorn Foundation. Ze publiceerde in haar boek Forest Voices – When Nature Speaks markante momenten uit haar leven en een uitgebreide serie boodschappen van planten, bomen en (oer)bossen.
Steeds meer organisaties, waaronder banken en verzekeraars, planten bomen. Ze ondersteunen daarmee zowel het actieplan van de EU om klimaatopwarming tegen te gaan als ‘the green deal’ met het Europese doel om voor 2030 drie miljard bomen te planten. Politiek, bedrijfsleven en wetenschap krijgen steeds meer oog voor de natuur. We ontdekken hoe belangrijk en onmisbaar bomen zijn voor de mens en het leven op aarde. Bomen maken gezond, zuiveren de lucht en zijn steeds meer geld waard. Maar vragen we de bomen ook wat zij ervan vinden dat we hen volop inzetten om onze problemen op te lossen? Hebben zij ons net zo hard nodig als wij hen? Vragen waar McAllister raad mee weet.
BEWUSTZIJN
“Bomen weten wie ze zijn. Ze zijn zich bewust van hun functie op aarde. Ze kennen hun betekenis. Ze doen wat ze moeten doen. Ze zijn. Wij mensen zijn dat vaak vergeten. De blijdschap van bomen is zo aanstekelijk. Wij mensen worden vaak neerslachtig en depressief van wat er allemaal in de wereld speelt. Bomen zijn niet blind voor wat er met deze planeet aan de hand is, maar het haalt hen niet uit hun natuurlijke evenwicht. Ze zijn zich er altijd van bewust dat ze onderdeel uitmaken van een levende eenheid. De liefde van mensen voor bomen is vaak beperkt tot alleen de zichtbare aspecten van het leven. We zien bomen als de oplossing voor het CO2-probleem. Bomen zorgen voor zuurstof.”
Je kijkt, maar je ziet niet. Je luistert, maar je hoort niet. Je raakt me aan, maar je voelt het niet. Je praat, maar niet met ons. Je komt en brengt tijd door in onze aanwezigheid om een relatie op te bouwen met een geliefde, een vriend, je familie, maar je bouwt geen relatie met ons op. Kom voor een paar uur of een paar dagen. Schakel je mobieltje uit. Maak foto’s, met alleen je hart. Feest met je ogen en je oren. Ga dan naar huis en laat wat je hier over jezelf ontdekt tot vervulling groeien. Onze uitnodiging blijft altijd staan – onophoudelijk, eindeloos en tijdloos. Kom – ken ons, ken jezelf.
Tekstfragment uit ForestVoices
“Bomen vangen water op. Bomen zorgen voor diversiteit. Bomen geven ons te eten. Bomen zijn voor ons van levensbelang. Allemaal waar, alleen vervullen bomen ook nog een energetische functie, een geestelijke of spirituele rol. Ze kunnen ons opnieuw laten ervaren dat de mens meer is dan alleen een lichaam. Bomen kunnen ons een dieper bewustzijn in ons hart en ziel laten ervaren. Als we de moeite nemen om bomen te zien in hun ware essentie, dan kan dat leiden tot een nieuwe verbinding met onze diepste bron, ons diepste zijn. Bomen zijn, net als alle andere levende wezens, een middel om bezieling door te geven. Het is aan jou en mij om daarvoor open te staan.”
Mangifera indica (mango) (FOTO: Judy McAllister)
COMPASSIE
“Mensen zijn de enige levende wezens die doorlopend oordelen over zichzelf en de omgeving. We vinden licht beter dan donker. We ervaren liever iets ‘positiefs’ dan iets ‘negatiefs’. We streven naar ‘het goede’ en gaan daarvoor als het moet de strijd aan met ‘het kwade’.
Bomen oordelen niet. Vanuit menselijk perspectief zouden ze daartoe echter alle reden hebben. Hoe de mens bomen, planten en dieren behandelt, is allesbehalve liefdevol. We vernietigen en martelen hen doorlopend voor ons eigenbelang. Toch verwijten bomen ons niets. Ze veroordelen niet. Als we iets van bomen kunnen leren, is het wel liefde en compassie.”
“Met een eindeloos geduld staat een boom altijd klaar om de mens met open armen te ontvangen. Ze zijn bereid om met ons samen te werken, ook als het gaat om de toekomst van de planeet. Maar dan zullen ook wij de bereidheid moeten hebben om naar bomen, planten en dieren te gaan luisteren. Zolang we onszelf als heer en meester van de natuur gedragen, komt daar weinig van terecht. Dan blijven we doormodderen en blijven we naar de afgrond rennen.”
“Maar wat als we ook bomen als levende wezens zouden gaan zien?! Wat als we geen rangorde meer zouden toekennen en alle levende wezens als gelijkwaardig zouden gaan zien?! Het lijkt erop dat mensen elkaar steeds meer als gelijkwaardig gaan zien, ongeacht godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, etc. Wat als we ook de natuur zouden meenemen in deze ontwikkeling? Wat als we de LGBT-beweging uit zouden breiden met de ‘B’ van bomen, de ‘P’ van planten en de ‘N’ van natuur? Hoe meer de mens bomen, planten en dieren als gelijkwaardig beschouwt en hoe meer de mens zich opent voor de innerlijke natuur van planten, bomen en dieren, hoe meer de mens zal ontdekken dat de wereld buiten hemzelf een afspiegeling is van de innerlijke wereld. Daarom zijn bomen, ongeacht de realiteit, in een staat van liefde en compassie. De mens spreekt vaak over een ‘geloof’ in ‘God’ of ‘het Goddelijke’, maar bomen ‘weten’. Dat ‘weten’ gaat veel verder dan het menselijke geloof.”
VERTRAGEN
“We zijn als Westerse mensen zo rijk, en tegelijkertijd zo arm. We zijn zo bezig met onze gezondheid, het ‘controleren’ en ‘beheersen’ van het leven, zoals wij het willen. We zijn zo bang voor alles en nog wat. We zijn onderling zo verdeeld en verliezen ons in polariteit. Ondertussen wacht de natuur tot de mens tijd voor haar neemt. Het maakt niet uit hoe verdwaald of wanhopig de mens is, bomen, inclusief al het leven erin, staan dag en nacht voor ons klaar.”
De wereld staat voor grote uitdagingen, zoals de vervuiling van het land, de lucht en het water, de ontbossing, het verdwijnen en vernietigen van zoveel levende wezens, klimaatverandering, de groei van de bevolking. “We hebben te kampen met het gegeven dat de toekomst van het leven op aarde buitengewoon onzeker is. Volgens mij gaan wij als mensen er niet in slagen om de grote ommekeer te maken door alleen te vertrouwen op onze eigen intelligentie.
Op eigen houtje zullen we niet tot een radicale verandering van ons gedrag kunnen komen. Laten we daarom ook gebruik maken van de intelligentie van de natuur. Door te kijken naar een bloem of een boom laten we onszelf op een nog onverklaarbare manier aanraken vanuit een onzichtbare dimensie. Onzichtbaar voor onze vijf zintuigen betekent niet dat het niet bestaat. In de natuurkunde wordt steeds meer onderzoek gedaan naar een realiteit die we niet met het blote oog kunnen zien. We nemen de onzichtbare straling van radio, televisie en mobiele telefoon in onze woonkamer toch ook serieus?”
1.000 jaar oude Aracaria araucana (slangenden of apenboom) in Zuid-Brazilië (FOTO Rodrigo Lugarum)
Wij roepen je om jezelf te leren kennen. We spreken je innerlijke natuur aan. We kussen de herinnering aan je ware essentie wakker, de herinnering aan de kennis over dat we allemaal in eenheid met elkaar zijn verbonden. Je bent welkom! Hoor je dat? Kom naar ons om te wandelen, te luisteren naar de geluiden van het bos, en laat de geluiden van je stadse leven even achter je. Open je ogen en zie de schoonheid van alles wat is. Kom met een geopend hart en open de verwondering binnen jezelf. Kom met een lege denkgeest over wat je wil en wil ontdekken wat je wezenlijk nodig hebt. Kom je unieke plek onder ons innemen. Kom langs om je ware zelf te leren kennen, zodat we tegelijk ook elkaar leren kennen. Kom. Keer op keer verlengen we onze uitnodiging. Het ligt in onze aard om al het leven te verwelkomen. Kom, loop, kijk, zit, luister en voed jezelf. Ken ons en ken jezelf.
Tekstfragment uit Forest Voices
Volgens McAllister is het vooral een kwestie van bereid willen zijn om je af te willen stemmen op de stem van het bos. “Niet met ons hoofd, maar met ons hart. Die afstemming vraagt vooral om te vertragen. Om langzamer te gaan. Wanneer bevrijden we ons van de drukte in ons leven? Wat is ervoor nodig om in alle rust en stilte wat meer tijd door te brengen in de natuur? En hebben we de rust om echt eens naast een boom te gaan zitten en innerlijk te verstillen?”
McAllister zegt dat het eenvoudig is om vriendschap te ontwikkelen met bomen, maar dat het – net als in de wereld van de mensen – om oprechte tijd en aandacht vraagt. “De bomen zijn er klaar voor, evenals de bloemen, planten en dieren. Het menselijke hart reageert altijd op de aanwezigheid van bomen en bossen. Als we ons hart openen voor het woordeloze gebed van de natuur, dan opent dat automatisch de herinnering binnen onszelf aan wie we zijn en hoe alles dat leeft bezield is vanuit dezelfde bron. Eenheid is wie we met elkaar zijn en alles en iedereen heeft vanuit dat ‘interzijn’ een eigen rol of functie in het grote geheel. De communicatie met de ziel van bomen en bloemen kan ons helpen om onze eigen Goddelijke oorsprong opnieuw te voelen.”
Dit artikel is eerder verschenen in het New Financial Magazine, een uitgave van de Stichting New Financial Forum dat stelt zich ten doel om ‘brandstof’ te leveren aan mensen, bedrijven en organisaties die hen financieel-economisch vooruithelpt om van betekenis te zijn in een nieuwe economie van welzijn voor mens, natuur en samenleving (www.newfinancialforum.nl).
Meer informatie: https://www.forestvoicesbook.com