…en het geheim van een lang en gelukkig leven…

Tekst: Renske de Zwart

Verspreid over de wereld bestaan vijf gebieden waar opvallend veel honderdjarigen wonen.
Wat zijn de overeenkomsten tussen deze gebieden, en wat kunnen we hiervan leren om zelf
lang en gelukkig te leven?

Om er achter te komen hoe je gezond oud kunt worden onderzocht journalist en onderzoeker Dan Buettner (o.a. National Geographic) de zogeheten ‘blue zones’ van de wereld. Dit zijn vijf gemeenschappen waar ouderen wereldrecords vestigen met hun hoge leeftijd. Hier worden bewoners gemiddeld tien jaar ouder dan mensen in de rest van de wereld, en er zijn minder gevallen van kanker, depressie en dementie. Ook zijn ze tot op hoge leeftijd (seksueel) actief. Blue zones zijn Ikaria in Griekenland, Okinawa in Japan, Nicoya (een klein gebied in Costa Rica), Sardinië en Loma Linda (Californië). Wat zijn de overeenkomsten en wat kunnen wij zelf doen om onze eigen blue zone te creëren en honderd jaar te worden?

Blue zones zijn plekken met veel zonuren.

Overeenkomsten

De ligging van de zones is verdeeld over de hele wereld, maar wel op ongeveer gelijke breedtegraad. Het zijn plekken met veel zonuren waar het land vruchtbaar is zodat je meermalen per jaar verse groenten en fruit kunt oogsten. Een andere overeenkomst is dat er sprake is van weinig industrialisatie en gebruik van bestrijdingsmiddelen. Ook is opvallend dat de gemeenschappen zich kenmerken door een traditioneel leven, met sterke familiebanden en sociale contacten. Er is weinig hectiek in werk, wonen en leven; mensen hebben een duidelijk doel in hun leven en zijn veelal lid van een religieuze gemeenschap. Ook het dieet kent een aantal overeenkomsten, waaronder veel verse groenten en fruit, lokale wijn en niet te veel vlees.

Op basis van deze overeenkomsten komt Buettner met negen aanbevelingen die een gezond en lang leven ook voor ons binnen bereik brengen. Volgens Buettner bepalen we voor 80 procent zelf hoe oud we worden, en is slechts 20 procent bepaald door onze genen.

1 Doe aan natuurlijke beweging

De mensen uit de blue zones proppen zich niet vol met vitaminepreparaten, rennen geen marathons en bezoeken geen sportscholen. In plaats daarvan leven ze in een omgeving die hen voortdurend stimuleert om te bewegen zonder er bij na te denken. Ze tuinieren en hebben weinig mechanische hulpmiddelen voor het werk in huis en tuin.

2 Zorg voor een doel waarvoor je iedere dag je bed uit wilt komen

De Okinawanen noemen het “Ikigai” en de mensen uit Costa Rica noemen het “Plan de vida”. Dit betekent vrij vertaald datgene waar je ‘s ochtends voor wakker wilt worden. Het hebben van een doel kan je zo maar zeven jaar extra levensverwachting opleveren. Ook gaan bewoners niet met pensioen (in Okinawa kennen ze het woord niet), maar blijven ze naar vermogen actief tot het einde van hun leven.

3 Onthaast

Ook mensen in de blue zones ervaren stress, want dat hoort bij het leven. Overmatige of chronische stress echter leidt tot fysieke kwalen. Wat de mensen met de langste levensverwachting kenmerkt zijn dagelijkse routines om die stress van zich af te schudden. Okinawanen neem een paar momenten per dag om aan hun voorouders te denken, Adventisten bidden, Ikarians doen overdag een dutje en op Sardinië doen ze aan een bescheiden ‘happy hour’ met een glas rode wijn.

4 Eet met mate…

Mensen in de blue zones eten hun kleinste maaltijd in de late namiddag of in de vroege avond en eten de rest van de avond niet meer. “Hara Hachi Bu”, een Okinawaans mantra dat altijd voor de maaltijd wordt opgezegd herinnert hen eraan om te stoppen met eten als hun maag voor 80 procent vol is. De 20 procent tussen het niet meer hongerig zijn en een vol gevoel, kan het verschil zijn tussen het verliezen van gewicht of juist dikker worden.

5 Eet veel plantaardig voedsel

Verse groenten en fruit zijn een belangrijk onderdeel van het blue zone menu. Vooral het eten van zelf verbouwde peulvruchten zoals tuinbonen, zwarte bonen, sojabonen en linzen, is de hoeksteen van de meeste diëten van de vitale honderdjarigen. Vlees en/of vis wordt minder vaak, en in kleine porties gegeten.

6 Proost!

Mensen in alle blue zones (behalve de Adventisten in Loma Linda) drinken regelmatig, met mate, alcohol. Matige drinkers overleven niet-drinkers. De truc is om dagelijks één à twee glazen te drinken (niet meer!) en bij voorkeur tijdens het eten of het gezellig samenzijn met vrienden.

7 Geloof

Slechts vijf van de 263 honderdjarigen die Buettner interviewde behoorden niet tot een geloofsgemeenschap. Het maakte niet uit welk geloof werd beleden. Het bijwonen van op geloof gebaseerde diensten gedurende minimaal vier keer per maand voegt 4 tot 14 jaar aan de levensverwachting toe.

8 Heb je ouders en kinderen lief

Bijna alle honderdjarigen in de blue zones stellen hun familie en geliefden op de eerste plaats. Ouders en grootouders wonen in huis of in de buurt. Dit verlaagt ook de ziekte-en sterftecijfers van kinderen in het huis. Ze zijn trouw aan een levenspartner en investeren tijd en liefde in hun kinderen zodat ze een grotere kans hebben om zelf zorg te ontvangen.

9 Kies de juiste vrienden

Het blijkt dat de mensen uit de blue zones leven in sociaal gunstige netwerken die gezond gedrag bevorderen. Uit onderzoek blijkt dat roken, overgewicht, ongeluk en zelfs eenzaamheid ‘besmettelijk’ zijn. De langstlevende mensen kozen, of zijn geboren in, sociale kringen die gezond gedrag vertonen.

Bron: www.bluezones.nl, en “The Blue Zones. 9 Lessons for Living Longer from the People Who’ve Lived the Longest” van Dan Buettner