Bewegen: buitengewoon belangrijk

Dat bewegen gezond is horen we vaak genoeg. Maar wat zijn nu precies de gevolgen van te weinig bewegen? En waarom zien we vaak op tegen een avondje sport? Zijn er manieren om onszelf in beweging te krijgen?

Tekst: Sjors Beukeboom

Onze voorouders moesten spaarzaam omgaan met hun energie. Voedsel om energie aan te vullen was er niet veel, en bovendien had je energie nodig om op zoek te gaan naar het voedsel dat er wél was. Bewegen deed je alleen als het moest. Hoe anders is dat nu. Er is genoeg te eten, in het westen althans, en ernaar op zoek hoeven we al helemaal niet meer. We eten meer en bewegen minder. Gebrek aan beweging en een teveel aan energie zijn het gevolg en dat brengt meer kwaad dan goed.

 

Bewegen houdt je jong

Bewegingswetenschapper Mathieu de Greef heeft onderzoek gedaan naar het verband tussen bewegen en gezondheid. Werkzaam bij de faculteit Bewegingswetenschappen aan de Rijksuniversiteit van Groningen, publiceerde hij in 2009 een nog steeds actueel artikel.
Van de energie die wij binnenkrijgen in de vorm van voeding wordt tweederde deel gebruikt om ons basaal metabolisme in stand te houden. Het overige deel wordt gebruikt voor lichamelijke activiteit. Wanneer wij onze spieren niet gebruiken, hebben deze nauwelijks energie nodig en wordt de overtollige energie omgezet in vet. Dit leidt tot een groter risico op hart – en vaatziektes, diabetes type 2, kanker en dementie.

Per jaar overlijden 8.000 Nederlanders vroegtijdig als gevolg van bewegingsarmoede

Maar er zijn ook andere gevolgen van een tekort aan bewegen: zo is bewegen direct van invloed op de snelheid waarin we fysiek en cognitief verouderen. “Als mensen te weinig bewegen veroorzaakt dat een snelle afname van de spierkracht en het uithoudingsvermogen. Ook cognitieve prestaties zoals reactiesnelheid en geheugen hollen achteruit. Verder leidt bewegingsarmoede tot aantasting van het basaal metabolisme en afweersysteem. Het is namelijk zo dat spieren een grote rol spelen in het tot stand houden van ons basaal metabolisme”, aldus De Greef in zijn onderzoek.

 

Beweging als antidepressivum

Ook Richard Bailey (2013), die literatuuronderzoek deed naar de relatie tussen bewegen en gezondheid, kwam tot dergelijke conclusies. Bailey in zijn onderzoek: “Bewegen heeft een fysieke waarde omdat lichaamsbeweging een positieve invloed heeft op de gezondheid. Het risico op welvaartziektes wordt verminderd. Hoe jonger men start met bewegen, hoe meer profijt men van deze fysieke waarde. Bewegen heeft ook een emotionele waarde, het zelfvertrouwen en het gevoel van eigenwaarde worden versterkt. Het is bewezen dat bewegen een positieve invloed heeft op emotionele stoornissen en stemmingsstoornissen. Bewegen werkt als een antidepressivum.”

 

Gebrek aan intrinsieke motivatie

Onderzoek heeft aangetoond dat drie keer per week intensief bewegen gedurende twintig minuten per keer de gezondheid bevordert. Ondanks al die positieve effecten van bewegen, zijn er toch heel veel mensen die niet genoeg bewegen. De meest genoemde argumenten zijn geen tijd, geen geld, zich te oud voelen, te ziek zijn of geen zin hebben. Gedragswetenschappers hebben geen eenduidige verklaring voor dit gebrek aan intrinsieke motivatie. Uit onderzoek blijkt ook dat de beste manier om mensen in beweging te krijgen het aanbieden van een specifiek bewegingsaanbod voor specifieke doelgroepen is. Daarbij is de intensiteit van het beweegaanbod van belang voor fitheid en gezondheid.

 

Running Therapie

Running Therapie is zo’n specifiek bewegingsaanbod. Anneke Koops-Kruijer is Running-therapeute. “Wat ik merk bij beginnende sporters is dat de drempel om zich bij een gewone sportclub aan te sluiten te hoog is. Running Therapie onderscheidt zich omdat men leert hoe men in beweging kan komen.” Bovendien gaan mensen die buiten in beweging zijn zich, volgens haar lekkerder voelen. Dat komt vanwege het feit dat het bekende stofje endorfine aangemaakt wordt. Koops-Kruijer: “Bij Running Therapie geldt dat mensen hun gedachten kunnen verzetten en niet meer denken aan de dingen die niet goed gaan. Deze vorm van bewegen helpt dus enorm bij depressieve klachten en burn-outs. Het werkt beter dan sporten in de sportschool want door buiten te zijn ben je afgeleid door de natuur en de weersomstandigheden. Binnen vier muren is het moeilijker om je gedachten te verzetten.”

 

Gezond-Sportief

Een ander initiatief om mensen meerdere keren per week te laten bewegen is het aanbod van beweegprogramma’s van een drietal enthousiaste fysiotherapeuten in het noorden des lands. Zij noemen zich Gezond-Sportief en bieden de mensen uit de regio vrijwel iedere dag een beweegprogramma aan. Zo verzorgen ze trainingen in Nordic Walking, hardlopen, wandelen en gymnastiek en hydrogymnastiek. Linda Schellack is een van de initiatiefneemsters: “Bij een goed bewegingsprogramma komen een aantal aspecten aan bod. Deze aspecten worden de motorische grondeigenschappen genoemd.

Bewegen vergroot het uithoudingsvermogen, vergroot de spierkracht van het lichaam en heeft een positieve invloed op de snelheid van bewegen

Verder wordt de coördinatie verbeterd en neemt de lenigheid toe. De meeste deelnemers aan de trainingen die wij verzorgen zijn wat ouder. Juist deze groep kan profiteren van de oefeningen voor coördinatie en lenigheid. Deze twee aspecten nemen af naarmate men ouder wordt. Door dit te blijven trainen blijft de oudere mens fit.”