Basisinkomen voor de Aarde
Tekst: Henry Mentink
Een nieuw perspectief op het basisinkomen met de vraag: “Hoe kun je basisinkomen toepassen op de Aarde?”
Ikke ikke en… de Aarde??
Het idee van een basisinkomen wint aan populariteit. Vanuit de gedachte dat het bijdraagt aan het welzijn van mensen en het stimuleren van ieders ontwikkeling. Veel van het geld om het te financieren komt echter uit de Aarde. We toveren haar om tot een geldmachine: grondstoffen eruit halen, onze rommel niet opruimen, grondspeculatie, verontreiniging met landbouwgif. We hebben het geld eruit gehaald, zullen we het nu dan maar weer terug stoppen en… onvoorwaardelijk voor haar gaan zorgen?
Een onvoorwaardelijk basisinkomen biedt de mens de mogelijkheid om zich te ontplooien. Zou dat voor de Aarde ook mogen gelden?
Maar ja, hoe geef je geld aan de Aarde?
Een verkenning langs verschillende thema’s.
Kan het basisinkomen wel onvoorwaardelijk zijn?
Dient het basisinkomen onvoorwaardelijk te zijn of ook gebonden aan de (heilige) plicht om voor de Aarde en haar bewoners (mensen, dieren, planten) te zorgen.
Het lijkt verstandig om eerst de Aarde op orde te maken omdat anders herstelfinanciering te duur zal worden en een basisinkomen onhaalbaar. Als we dat nu eens eerst aan gaan pakken. Of geef iedereen en klein basisinkomen, bijvoorbeeld € 100,- met de afspraak om mee te doen aan het “Aarde zorgprogramma”. Het kan al beginnen in je eigen tuin of het afval opruimen in de buurt. Als het dan goed gaat met de Aarde kan het basisinkomen omhoog.
Maar ja, wie beslist hierover? De eigenaar kan er nu mee doen wat hij wil; hij bepaalt. Dat vereist wel nieuwe voorwaarden met betrekking tot aanspraken op en afspraken over het grondgebied. We hebben dus nog veel te organiseren en te leren.
De grond is net als lucht voor iedereen
Het eigendomsrecht van grond zou niet het voorrecht van het kapitaal moeten zijn maar de gelijke rechten van elke wereldburger bij geboorte. Per wereldburger is twee hectare beschikbaar.
Bij het Veerhuis te Varik hebben we in 2020 een concrete stap gezet om onze grond terug te geven aan zichzelf en het nooit meer te verkopen.
Dit kan door met schenkgeld eenmalig de grond uit de markteconomie terug te kopen. Een eerste stap op weg naar de hele Aarde op de Werelderfgoedlijst – zie veerhuis.nl/earth.
Dat betekent niet dat het huidige rechtstelsel (rechten van staten, eigenaren en burgers) meteen helemaal op de schop gaat.
Dit stelsel krijgt echter een nieuw fundament waarop stapsgewijze transformatie van het systeem kan worden gebaseerd.
Geleidelijk wordt de opbrengst van de zorg voor de Aarde door samenwerking omgezet in zowel direct inkomen (voeding, schone lucht, bouwmateriaal, kledinggrondstof) als ook basisinkomen in geld. Dát is de basis… wij schenken de Aarde ‘inkomen’ door onze aandacht en zorg. En zij schenkt ons ‘inkomen’ door haar vruchten. En wij nemen daarvan wat we nodig hebben voor onze basisbehoeften – meer niet.
Je lichaam is de Aarde
Misschien is het heel eenvoudig. Wij mensen moeten terug naar de basis. Velen van ons zien en ervaren al dat wij onderdeel van de natuur zijn. Wij kunnen onszelf daar niet buiten plaatsen. Naast dat we een individu zijn, zijn wij onderdeel van het geheel. In die zin zijn wij dus niet alleen onderdeel van de natuur. Wij zijn de natuur zelf. Het is de kunst om terug te gaan naar de basis, terug naar onze basis-instelling, meegegeven bij de geboorte.
Naast bewustzijn hebben wij een lichaam gekregen. Wanneer wij overlijden dan blijft ons lichaam achter. Wij noemen dit ons ‘stoffelijk overschot’. Dit kunnen wij zien als een duidelijke verwijzing naar het feit dat wij gemaakt zijn van hetzelfde materiaal als de Aarde waarop wij leven en waar wij deel van zijn. Ons lichaam wordt weer onderdeel van de Aarde. Hoe mooi is dat!
Is het dan misschien een mooie uitnodiging om weer bewust de reis naar onszelf, de liefde en van daaruit de verbinding met anderen en de Aarde te maken? Dat lijkt mij een mooie gedachte om naar toe te bewegen.
Van schaarste naar overvloed
Als we basisinkomen zien als armoedebestrijding, het creëren van zekerheid of we doen het als morele plicht, dan blijven we in de oude verhalen en patronen zitten. De patronen van denken in schaarste en problemen, gebrek aan vertrouwen waarbij de mens centraal staat. Een basisinkomen voor de Aarde zou een morele plicht moeten zijn om voor haar te zorgen. Het moet geen plicht zijn, maar een verlangen vanuit een regeneratieve mindset. De Aarde is dan alleen een ander ‘huishouden’ dan het onze. Het basisinkomen zou niet een doel op zich moeten zijn maar een platform voor het creëren van een regeneratieve economie en toekomst voor de hele Aarde met een overvloed voor iedereen.
Wie verdient er aan het basisinkomen?
Een basisinkomen is ontstaan uit de gedachte dat we meer ruimte zouden krijgen voor onze eigen persoonlijke ontwikkeling en ook nog allerlei sociale vangnetsystemen zouden kunnen simplificeren. Er is echter veel investeringsgeld in de wereld dat maar blijft zoeken naar nog meer rendement. We moeten immers groeien vindt men en dus stijgen de prijzen. Daardoor wordt jouw basisinkomen dan weer gewoon ‘opgegeten’.
Wat zou kunnen werken is de grondvrijkoop- actie van het Veerhuis wereldwijd toepassen. Er ontstaat dan een enorme spiraal naar beneden van goedkoper worden van producten, omdat de grondprijs komt te vervallen en ook omdat door het teruggeven van geld aan de Aarde de hoeveelheid geld in de wereld aanzienlijk minder wordt. We hebben berekend dat het voordeel per inwoner wereldwijd € 17.000 euro per jaar is… levenslang. Niet alleen de aankoop van een huis wordt minimaal de helft goedkoper. Ook in alle producten wereldwijd zijn de grondkosten verwerkt en die producten worden dan goedkoper.
Het is dus een soort omgekeerd basisinkomen – oftewel basisverlichting. Iedereen krijgt hierdoor dus ook veel meer ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en ook financiële middelen om duurzamer te leven. En… de Aarde krijgt meer zorg.
Basisinkomen vanuit de visie van kunstenaars
In het Veerhuis te Varik beheren we de erfenis van de kunstenaar Pieter Kooistra. Hij was de bedenker en oprichten van de kunstuitleen in Nederland en schreef boeken over een Wereldbasisinkomen waarbij hij de zorg voor de Aarde als uitgangspunt nam.
Zijn idee is dat een basisinkomen alleen duurzaam besteed mag worden en dat helpt direct moeder Aarde. Zij vaart daar wel bij. Aarde, mens en dier zijn met elkaar verbonden. Een alleen duurzaam te besteden basisinkomen voor mensen is dan tevens een basisinkomen voor de Aarde.
Geven of laten
Een basisinkomen voor de Aarde gaat misschien niet over ‘geven’, maar over ‘laten’. Als wij zelf een basisinkomen van de Aarde willen is het goed dat we niet te veel tegelijk willen nemen. Als we de Aarde verarmen door er teveel uit te halen zal een basisinkomen onbetaalbaar worden, omdat herstel van de Aarde steeds duurder wordt.
We hebben een schone opdracht als mensheid. De handen ineenslaan en werken aan een verzorgde Aarde om die over te dragen aan onze kinderen en kleinkinderen. En als we dat goed gedaan hebben, geven we de Aarde als cadeau aan de volgende generatie en is een basisinkomen binnen handbereik.
Meer verhalen over de nieuwe Aarde-economie op www.veerhuis.nl/blog