Omringd door weelderige bloesems, een kruidencirkel en fruitstruiken, drinkt Arthur Buitelaar in het zonnetje een koud glas water. De pruimen vliegen om de oren, want de vruchten zijn rijp. We bevinden ons in Zone 0 en 1, een stukje grond rondom het huis, met bijbehorende schuren en een groot houthok. Deze zogenaamde zones maken onderdeel uit van een permacultuurontwerp dat Arthur in 2014 heeft bedacht en grotendeels heeft uitgevoerd. Er zijn in totaal vijf zones, die bestaan uit een moestuin, een voedselbosje, een bosweide, hooiland, een hakhoutbos en een poel met beplanting. Iedere zone heeft zijn eigen functie.

Het Moeras

“Kijk, zo zag het er vroeger uit”, Arthur wijst naar een oude kaart van het gebied rond Exloërveen. Een enorm verschil, vergeleken met nu. “Ons stuk land van circa 2 hectare en het omringende gebied stond bekend als Het Moeras, vanwege de ruige, drassige, veengrond. Tevens zitten we op het grensgebied van de veenkoloniën.” Arthur runt samen met zijn ouders (en zusje) alle werkzaamheden volgens de leer van permacultuur. Hierbij proberen ze op een zo natuurlijk en productief mogelijke manier te boeren en duurzaamheid en landgebruik toe te passen. Hierbij ontwerpen ze een levensstijl waarbij verbinding met de natuur centraal staat aan de hand van zon, water en wind. Deze elementen worden geïntegreerd met specifieke kennis over bodemstructuur en reliëf, zonder gebruik van fossiele brandstoffen. Verder worden ethische principes toegepast: zorg voor de aarde, de mens en deel alle overvloed. Dat klinkt misschien wat zweverig, maar wie een ronde doet over het landgoed van de familie Buitelaar, ziet de resultaten. En die zijn zeer voedselrijk.

De pure groenten, fruit, kruiden, geitenmelk en eieren die volgens de zaaikalender van vader Gerard geteeld worden, groeien als kool.

Nieuwe missie

Arthur woont hier sinds 1993. Zijn vader runde in het Zuid-Hollandse Oostvoorne al een biologisch tuinbedrijf en zette dit voort in Drenthe. Gerard vertelt dat het ‘traditionele boeren’ dat hij toepaste naast plezier ook regelmatig frustratie opleverde. In 2005 stopte hij en zocht een andere baan. Zoon Arthur studeerde enkele jaren later bas (lichte muziek) aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen. Hij moest niet zoveel weten van de boerderij; hij zette zich er juist tegen af na een jeugd vol natuur. Totdat hij na een tijdje de ruimte en rust begon te missen in zijn kleine appartement. Zijn ouders waren stomverbaasd dat hun zoon een nieuwe missie had voor de boerderij. “Ik interesseerde me voor een zelfvoorziende levensstijl en ontdekte na het lezen van vele boeken de permacultuur van de Australische grondleggers David Holmgren en Bill Mollison. Zij richtten zich vanaf de jaren ‘70 op een permanente vorm van agricultuur, waarbij de mens onderdeel uitmaakt van het volledige ecosysteem. Hoe je bijvoorbeeld principes van een oerbos kunt toepassen in voedselproductie. Ik zie permacultuur vooral als een kapstok, dat veel mogelijkheden biedt. Het is een canvas waarop ik mijn creativiteit kwijt kan. Het is vergelijkbaar met jazzmuziek; het is improviseren met de natuur. En ik vind het heerlijk om beiden te doen.”

Kentering

Arthur doelt met name op het gegeven dat elk ontwerp, verschillend en persoonlijk is. Uiteraard zijn er wel een aantal vaste criteria die toepasbaar zijn op elk ontwerp. Daarvoor heb je aardig wat kennis nodig, zoals ecologie en planten- en bodemkennis. Gek genoeg is er nog geen ‘officiële’ opleiding. De Drent heeft wel diverse (inter)nationale cursussen gevolgd en certificaten behaald, waardoor hij binnenkort ook les mag geven. Ook geeft hij rondleidingen en lezingen. “Er is een kentering zichtbaar binnen de gangbare landbouw. Mensen beseffen steeds meer dat als je tegen de natuur blijft werken, er niets meer teelbaar is. Dat is in onze regio al zichtbaar met de verzuring en verzakking van de veenbodem die steeds omgeploegd wordt. Het brengt een hoge CO2 uitstoot. Ik denk dat permacultuur een vorm is van ‘het nieuwe boeren’, waarbij mensen meer willen samenwerken mét de natuur.”

Levensstijl 

Ook als je geen land hebt, kun je je eigen levensstijl ontwerpen. Hierin adviseert Arthur mensen. Hij kijkt naar persoonlijke doelen, naar visie en waarden. Naar een duurzame manier van consumeren en welke afdruk je achterlaat op de komende generatie(s). Zijn eigen ontwerp is inmiddels uitgebreid met allerlei facetten tot 2050. En dan te bedenken dat ‘Het Moeras’ in 1993 uit niet meer dan een kaal stuk grond bestond met slechts drie bomen. Er is goed geboerd.