Droog wil zeggen: een gebrek aan water. Waar komt water vandaan? Van de regen. Regen kun je vergelijken met het verdienen van geld: om de zoveel tijd komt er een overschrijving binnen, of een regenbui. Degene die zijn geld spaart en het slimst belegt, zal het meest overhouden op het einde van de rit. In geld sparen zijn de Belgen meestal zeer bedreven. Als het om het bijhouden van regenwater gaat, scoren ze veel slechter. Veertien procent van al onze oppervlakte is verhard, wat wil zeggen dat geen enkele druppel regen in die bodem kan sijpelen, geen rooie eurocent.

Te veel ploegen verarmt de bodem

Na verharding is ons huidig landbouwbeleid misschien wel de grootste waterverspiller. De bodem is als een reuzenkluis: hoe groter die is, hoe meer geld je kunt verzamelen. Hoe meer humus of organische materie en bodemleven er in de bodem zit, hoe gezonder de bodem, hoe gezonder het eten dat erin groeit en hoe meer water een bodem kan vasthouden.

Wat de natuur in duizenden jaren aan gezonde bodem heeft opgebouwd, is ons huidige landbouwbeleid aan het vernietigen in decennia door aan roofbouw te doen. Dit komt voornamelijk door het te veel ploegen, bespuiten met pesticiden en meststoffen en het onbedekt of onbegroeid laten van de bodem, waardoor de al dan niet vruchtbare aarde wegspoelt.

Hoe vaak kunnen we nog oogsten?

Het parlement van het Verenigd Koninkrijk heeft toegegeven dat ze nog slechts zestig keer kunnen oogsten en dat het daarna afgelopen is met voedselproductie door bodemverval. Het tijdperk van het ploegen moet afgelopen zijn, ons landbouwbeleid is dringend aan herziening toe. Doordat de grond zo uitgeput is, kan hij geen water meer vasthouden. Hij is uitgeperst. Door de ploegzool kan het water met moeite nog doorsijpelen tot ons grondwater, waardoor we blut raken wat onze drinkwatervoorraad betreft.

Boeren moeten onder druk hun gewas oogsten. Zelfs tijdens natte periodes, waardoor hun bodem samengeperst geraakt. Doen ze dit niet, dan hebben ze een jaar geen inkomsten. Onze economische mallemolen dwingt de boer zijn land te vernietigen, waardoor hij in een vicieuze cirkel terechtkomt. Grotere tractoren, meer compactheid, meer pesticiden, meer meststoffen…

Een goede bodem is cruciaal

Jean Poesen, de Belgische bodemexpert, vertelde treffend: indien je een zeldzame vogel doodt, vlieg je de cel in. Zaag je een eik om van enkele honderden jaren oud: hetzelfde. Vernietig je de bodem? Dan gebeurt er niets. De vogel is misschien nog niet uitgestorven en de eik kan teruggroeien, maar de bodem, die komt nooit meer terug. Geen bodem, geen water, geen eten, dood.

Wij allen kunnen zeker ook ons steentje bijdragen door omzichtig met water om te gaan. We kunnen zelf ook beginnen met ons groenafval in onze tuin te houden, meer bomen en vaste planten te planten. Alle tuinen samengeteld zouden dan de grootste waterbuffer kunnen zijn.

Louis De Jaeger runt Commensalist, een internationaal studiebureau gespecialiseerd in future-proof tuin- en landschapsontwerp