Jorrik Hollands ontwierp het treffende bijbehorende festivalbeeld, geïnspireerd op de Monarchvlinder. Het festival is een coproductie met Theater aan het Vrijthof en is een van de kroonjuwelen van de programmering van deze Huiskamer van Maastricht. Nieuw dit jaar is de Inter-Limburgse samenwerking: in het kader van het vijftigjarig bestaan van Cultuurcentrum Hasselt (B) vindt er een Belgisch-Limburgse editie van Musica Sacra plaats in Hasselt. Verder wordt de samenwerking met het Toon Hermans Theater en Filmhuis De Domijnen in Sittard geprolongeerd met een parallelprogramma op bijzondere locaties in en rond Sittard-Geleen. Ook in Weert en Venlo is Musica Sacra actief met (promotie)activiteiten.

40 jaar Musica Sacra

In 1983 begonnen als Europees Festival van Religieuze muziek, gespreid over vier weekenden, ontwikkelde Musica Sacra Maastricht zich in de daaropvolgende 39 jaar tot een compact en breed geprogrammeerd kunstenfestival waarin het jaarlijks wisselende thema een sleutelrol vervult. In het pluriforme aanbod wordt een confrontatie van culturen, stijlen en disciplines opgezocht. Daarbinnen gaat het festival dieper in op tegenstellingen tussen historisch en actueel, jong en oud, seculier en religieus en hoge en lage kunst, en legt het onverwachte verbindingen tussen deze (schijnbare) tegenpolen.

Om de band met de historische ontwikkeling van de stad Maastricht te benadrukken, programmeert Musica Sacra haar festivalactiviteiten in de vele prachtige historische gebouwen die de binnenstad rijk is. Buiten Maastricht is Musica Sacra actief in Sittard-Geleen, Weert en Venlo en Hasselt (B).

(Inter)Limburgse samenwerking

In ­2021 verkenden Musica Sacra en De Domijnen een samenwerking die vorm kreeg in een festivalprelude in Sittard-Geleen. Met groot plezier en ‘lessons learned’ prolongeren de partners hun samenwerking voor deze editie rond het thema EXODUS, nu met een parallelprogramma in Sittard-Geleen. Het organiserende Toon Hermans Theater zocht de mooiste locaties en gelegenheden in de gemeente Sittard-Geleen uit voor de uitvoering van de concerten, zoals Kerk Vrangendael in Sittard voor een orgelrecital, het Salviuskerkje in Limbricht voor een lied recital, de Sittardse Grote Kerk voor een muzikaal rijk opgeluisterde eredienst en Podiumkerkje Grevenbicht voor een concert met niet-westerse muziek. Het filmprogramma met randactiviteiten speelt vanzelfsprekend in Filmhuis De Domijnen, terwijl Theater Karroessel met de theatervoorstelling Stil Water onderdak biedt aan de bewogen Indische geschiedenis van Gerrie Abels, ook te zien in Theater de Garage in Venlo.

Een vergelijkbaar satellietprogramma ontvouwt zich aan de andere zijde van de Grensmaas in Hasselt. Ook in deze stad bieden historische locaties als de Sint-Lambertuskerk Kiewit en de Clarenhofkapel het perfecte decor voor de uitvoering van delen van het concertprogramma, door gezelschappen als het Huelgas Ensemble, Currende en Le Quatuor Idéal. Het Cultuurcentrum zelf is het podium voor de Belgische première van Het Gouden Kalf, een lezing door Marleen Reynders en een minimal music programma door studenten en alumni van het Conservatorium Maastricht. Tijdens het Cultureel Lint in Weert op 26 juni jongstleden was Musica Sacra present met een optreden van Boi Akih.

Toelichting Festivalthema 2022: Exodus

Waar mensen in drommen vrolijk op weg gaan naar koopfestijnen, zonnige stranden of pistes spreken we wel van een exodus. Dat is een lichtzinnig gebruik van de term, zeker in het licht van het trieste record – onlangs gemeld – van honderd miljoen vluchtelingen wereldwijd. Die maken een exodus door in de ware zin van het woord: onder erbarmelijke omstandigheden genoodzaakt op pad te gaan langs onbekende routes naar onzekere bestemmingen en met een geringe kans om ooit nog terug te keren. Eén op de zeventig mensen is nu ontheemd, op de vlucht, radeloos op weg naar minder slecht en misschien wat beter.

Niemand verlaat zomaar huis en haard, zonder reden: daarvoor is de prijs te hoog, het risico te groot. Maar honger, armoede, oorlog of onderdrukking nopen tal van mensen die stap toch te zetten. ‘Ze wagen het erop, omdat er geen andere leefbare mogelijkheid meer over is.’ (Stefan Hertmans).

Zullen zij ooit het land bereiken dat zijn melk en honing met hen wil delen? En zo ja, hoeveel ruimte zal hun worden geboden, hoeveel aanpassing gevraagd of geëist? Of zullen ze als indringers worden geweerd of, nauwelijks getolereerd, worden verbannen naar de uiterste randen van de samenleving, ‘als een verbrijzelde kruik, een pot, die niemand wil hebben, weggeworpen op het land dat ze niet kennen?’ (Jeremias)

Vragen te over die het Bijbelse Exodus, dat iconische verhaal over vluchten en migreren, of je het nu leest als historisch relaas of als allegorisch bevrijdingsepos (Marleen Reynders), niet beantwoordt. Ook Musica Sacra is daartoe niet in staat en daar niet op uit, maar stelt deze en dergelijke vragen aan de orde via de kunsten en de kunstenaars die door dit chronisch actuele probleem zijn beroerd.

Toelichting Festivalbeeld “De Monarchvlinder”

Studenten van de afdeling grafische vormgeving en fotografie van de opleiding Visuele Communicatie (Zuyd Hogeschool) namen voor de vierde keer op rij deel aan een pitch. Hun opdracht was het ontwerpen van een festivalbeeld op basis van het festivalthema Exodus. Het winnende ontwerp is van Jorrik Hollands, tweedejaars student grafische vormgeving.

Jorrik licht toe: “Ik heb onderstaand verhaal als inspiratie genomen voor mijn ontwerp. Hopelijk kan ik, naast het leed en verdriet dat al bestaat, hiermee ook een gevoel van vreugde en hoop bieden.

Elke lente, ergens in de bossen van Mexico, maken miljoenen vlinders zich klaar voor een unieke migratietocht. Wanneer de vleugels van de Monarchvlinder de juiste temperatuur bereiken, ontwaakt het diertje langzaam uit haar winterslaap. Wat volgt is een van de meest bijzondere migraties uit het dierenrijk. Gedreven door instinct, trekt de volledige populatie in verschillende generaties naar het noorden. De tocht strekt tot aan Canada, maar onderweg stoppen de vlinders drie à vier keer om zich voort te planten. Hoe de nieuwe generatie weet waar ze zich op het continent bevindt, en waar ze naartoe moet vliegen, is tot dusverre nog een raadsel.

De Monarchvlinder wordt, net als vele mensen gedurende de geschiedenis, gedwongen tot een tocht, op zoek naar een beter bestaan. Zulke tochten zijn zelden zonder gevaar. Obstakels waarbij overleven geen garantie is. Hiervan zijn we in deze tijd maar al te goed op te hoogte. Maar aan het eind van de tocht staat ook een transformatie te wachten. Een moment van rust, stilte, misschien zelfs reflectie.”