Ha, otter! Ben je daar weer?
Tekst: Frans van der Beek | Foto’s: Pixabay
Blije gezichten bij de fans van de otter. Het charmante roofdiertje is met een opmars bezig en dat doet menigeen deugd. Temeer daar dit jaar is uitgeroepen tot ‘het jaar van de otter’ door CaLutra, de Otter- en Beverwerkgroep van de Zoogdiervereniging. Het dier is aangetroffen in Groningen en Zwolle en onlangs zijn ook sporen gevonden bij het Amsterdamse IJburg. Hoera!
Dat is goed nieuws, want het dier verdween uit ons land wegens aanrijdingen, jacht, vies water en verlies van habitat. Na het uitsterven van de otter in 1988 in Nederland is de otter vanaf 2002 uitgezet in o.a. Nationaal Park de Weerribben-Wieden (Overijssel). Sindsdien doet de werkgroep er alles aan om de otter zich hier weer thuis te laten voelen, met succes! Inmiddels verspreiden de otters zich verder over Nederland en zijn er ongeveer 450 otters in het wild.
Soorten
De Europese otter (Lutra lutra) behoort tot de familie van marterachtigen. Net zoals wezels, steenmarters en dassen. De otter komt oorspronkelijk voor in bijna heel Europa, het grootste gedeelte van Azië en in Noordwest-Afrika. Otters kunnen grote afstanden afleggen, het kan dus zo maar zijn dat je ergens anders in Nederland een otter spot. In 1988 was er geen enkel exemplaar meer te vinden in Nederland. In het wild kom je hem niet gauw tegen. De otter is namelijk erg schuw en voornamelijk ’s nachts actief. De bekendste otter is de Europese otter, oftewel de visotter. Deze soort komt ook in Nederland voor. In totaal zijn er wereldwijd 13 soorten otters. Andere soorten zijn bijvoorbeeld de zeeotter, reuze-otter en de kleinste ottersoort die er bestaat: de Aziatische kleinklauwotter (wordt soms ook wel dwergotter genoemd).
Speels
Het eerste wat opvalt als je met een beetje geluk een otter ziet, is zijn mooie gladde slanke lijf. Daarmee kan bij supersnel zwemmen. Tussen zijn vijf tenen heeft de otter zwemvliezen. De lange stijve haren van zijn vacht zijn vettig, zodat het water van zijn lijf afglijdt. Ook zitten er luchtbelletjes tussen de haren, daardoor wordt zijn huid nooit nat. Een otter kan wel 400 meter onder water zwemmen zonder naar adem te happen en zwemmend een snelheid van 11-14 km per uur bereiken. De oren en ogen blijven tijdens het zwemmen dicht. Meestal blijft de otter minder dan een minuut onder water, maar kan het wel vier minuten volhouden.
Otters zijn speelse dieren. Ze glijden graag van modderoevers af, springen over elkaar heen en rennen of zwemmen achter elkaar aan. Tijdens het spelen schreeuwen en krijsen ze tegen elkaar en maken een scherp fluitend geluid. Bij een serieuze vechtpartij hoor je vaak een hees, katachtig geblaas. Vergis je niet, het blijven roofdieren waarbij voornamelijk vis op het menu staat. Daarom was het leuke beestje bepaald geen vriend van de vissers die een belangrijk aandeel leverden in de uitroeiing van de zeldzame soort. De otter verdronk vaak in de fuiken van de vissers en die vonden dat helemaal niet erg.
Leefomgeving
De Europese otter leeft alleen en niet in een groep. Zijn leefomgeving bakent hij af door sporen achter te laten. Dit doet hij bijvoorbeeld met geursporen uit zijn geurklieren, maar ook door uitwerpselen achter te laten. Het territorium moet altijd een oever hebben met genoeg schuilplaatsen om de dag door te brengen en een plek om veilig jongen te krijgen. Een otter krijgt gemiddeld twee tot drie jongen per keer. De moeder kan het hele jaar door zwanger raken en de draagtijd is negen weken. Het nest waarin de jongen worden geboren, ligt vaak verscholen in een hol in de oever of tussen boomwortels. Soms met de ingang onder water.
De jongen zijn de eerste weken van hun leven blind en volkomen hulpeloos.. Na drie maanden krijgen ze hun waterdichte vacht en leren ze van hun moeder zwemmen. Dan kunnen ze mee op jacht. Na een jaar zijn ze zelfstandig. Vaak blijven de jongen nog enkele maanden in het territorium van de moeder tot ze uiteindelijk door haar worden verjaagd. Daarna moeten ze zelfstandig hun weg vinden. Een otter wordt gemiddeld 7 tot 8 jaar oud. In gevangenschap kan hij wel 14 tot 15 jaar oud worden.
De otter is onder water buitengewoon behendig. Hij achtervolgt zijn prooi in het water, drijft hem in het nauw, valt hem van onderen aan en grijpt hem met zijn scherpte tanden en kaken vast. Omdat het jagen en voortbewegen in het water veel energie kost, heeft een volwassen otter veel voedsel nodig.
Sorry, vissers.
(met dank aan het Fryske Gea en Calutra)