De neushoorn is met zijn logge evenknie het nijlpaard een bezienswaardigheid door de omvang, de kracht en die scherpe punt op de neus. Wie zich afvraagt waar die hoorn voor dient volgt hier het antwoord. De puntige hoorn is het verdedigingswapen van het dier. Ze verdedigen er hun territorium, hun jongen en zichzelf mee. Een aanvallende neushoorn kan een in zijn territorium dringende auto zonder moeite door het portier stoten. De hoorn is ook de trots van de reus die wordt ingezet als uiterlijk kenmerk om vrouwtjes te imponeren en mogelijke concurrenten op de partnermarkt af te schrikken.

De dikke lappen huid lijken een keihard pantser. Toch is deze huid zo gevoelig dat die snel uitdroogt en zelfs insectenbeten kan voelen. Hij rolt daarom graag door de modder want dat zorgt voor een extra beschermlaag.

De hoorn is geen bot. Eigenlijk is het een bundel met in elkaar gevlochten haren die alsmaar blijft groeien. De hoorn bestaat uit hoornstof, keratine, en is te vergelijken met het materiaal waar nagels en haren uit bestaan. De hoorn groeit elk jaar zo’n centimeter of zeven. Toch groeit hij de neushoorn niet eindeloos door omdat de hoorn door het gebruik ook slijt. Na slijtage of breuk groeit de hoorn weer aan, ook als hij is afgezaagd. Er is ooit een zwarte neushoorn gevonden met een hoorn van bijna 1,5 meter lang.

Vechtersbaas

De neushoorn is na de olifant het grootste landzoogdier ter wereld. Er zijn in totaal vijf soorten neushoorns. De allergrootste is het witte neushoornmannetje. Deze joekel kan wel 3.500 kilo wegen! Meestal leeft een neushoorn alleen of in een klein groepje. Dat is maar goed ook, want het is een vechtersbaas. Vooral mannetjes willen graag laten zien dat ze de sterkste zijn. Bijna de helft van alle mannetjesneushoorns gaat dood door met andere mannetjes te vechten.

In Azië is hoorn populair in de traditionele geneeskunde. Er is een diep geworteld geloof dat hoorn kanker kan genezen. Deze genezende werking is nooit wetenschappelijk aangetoond, maar zolang er geloof is en vraag naar het ingrediënt, is er voor stropers reden om te jagen op de dieren. Op de zwarte markt doet een kilo hoorn tienduizenden euro’s (in 2017 worden prijzen genoemd tussen de 30.000 en 50.000 per kilo). Die marktwaarde stimuleert stropers om hoorns van de neushoorns te scoren.

Hoorn wordt vermalen in medicijnen die ook worden gebruikt bij hoge koorts, duizeligheid en bloedneus. Vanwege de prijs van het middel zijn het vooral de rijken die het gebruiken bij ziektes als kanker. De handel in hoorn is big business en de vraag naar de medicijnen houdt de stroperij in stand. Gemalen neushoorn wordt ook verwerkt in middelen, waarvan wordt aangenomen dat ze lustopwekkende kwaliteiten hebben. Vooral Chinezen zweren bij neushoorn als afrodisiacum.

Duizend doden

Stropers stelen zelfs opgezette neushoornkoppen uit musea en hoorns van exemplaren die in een dierentuin leven. Als de stropers op jacht gaan in de jungle doden ze meestal hun prooi. Voor het verkrijgen van de hoorn is dat niet nodig, maar ze doen het toch door de snelheid en het gemak. Een afgezaagde hoorn groeit weer aan en dan kan de neushoorn verder leven en voor nakomelingen zorgen. Stropers maakt dat niets uit. De stroperij kost jaarlijks meer dan duizend neushoorns het leven.

Een manier om het stropen te beletten is de handel van hoorn te legaliseren. Dan daalt de prijs van de hoorn en wordt stropen risicovoller en minder winstgevend. Legalisering breekt dan het monopolie van stropers. In Afrika zijn er landeigenaren waar meer dan duizend neushoorns leven. Als de hoorns van die neushoorns wordt afgezaagd (dat noemen ze oogsten), blijven de dieren leven. De hoorns worden bijna helemaal afgezaagd, tot net boven het bot en groeien in een jaar tijd weer helemaal aan. Afzagen van de hoorn is te vergelijken met het knippen van de nagels. Na een jaar kan er opnieuw worden geoogst. Tegenstanders van legalisering zijn juist bang dat er meer gejaagd gaat worden bij legalisering.

Leefgebied

Het verliezen van leefgebied wordt gezien als één van de grootste bedreigingen voor 85% van de bedreigde diersoorten. Menselijke activiteit is de belangrijkste oorzaak. Door de manier waarop de mens de natuurlijke bronnen gebruikt, wordt de natuur waar de dieren wonen verstoord. Soms worden hele gebieden weggehaald, zoals bij ontbossing. Ook kleinere aanpassingen, zoals de bouw van grote wegen, dammen of akkers, kan het leefgebied van dieren veranderen. Dat geldt helaas ook voor de neushoorn die al zestig miljoen jaar op deze planeet rondstruint maar nu zelf moet rennen voor zijn leven.