Shopping tips voor fair fashion

Hoe kunnen we makkelijk op een verantwoorde manier kleding shoppen? De Krant van de Aarde geeft tips. Ook voor de smalle portemonnee.

 

Tekst: Lynsey Dubbeld | Beeld: Izzy Lane, MudJeans, Sena Eco Couture.

 

Scholieren, leraren en artsen die gedwongen worden katoen te plukken in Oezbekistan. Kinderen in naaiateliers in Bangladesh. Sweatshops op Mauritius. Het is een kleine greep uit het modenieuws waarover de laatste maanden te lezen was. Bedrijven zoals H&M, C&A, Replay en Primark werden beschuldigd van onfatsoenlijke arbeidsomstandigheden in hun productieketen.

Naar aanleiding van een nieuw rapport van de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) over uitbuiting van tienermeisjes in Indiase spinnerijen, publiceerde de Volkskrant in oktober een lijst met verkooppunten van ‘slaafvrije kleding’. Een storm van kritiek was het gevolg. Hoe kunnen H&M, Primark en Esprit zo positief beoordeeld worden, terwijl er steeds mediaberichten zijn over misstanden in de fabrieken die voor deze merken produceren?

De commotie rond de publicatie in de Volkskrant staat niet op zichzelf. Het vele nieuws over milieuproblemen en arbeidsuitbuiting in de textielindustrie roept de vraag op: waar is verantwoord gemaakte kleding eigenlijk te vinden? Het lijkt erop dat allerlei modebedrijven – van fast fashion ketens tot designer labels, van sportmerken tot luxury brands – te maken kunnen krijgen met incidenten in kledingfabrieken. Zo zijn onder andere Benetton, Mango en J C Penney in verband gebracht met de Rana Plaza fabriek in Bangladesh, waar in 2013 ruim 1100 werknemers overleden.

 

Hoe kunnen H&M, Primark en Esprit zo positief beoordeeld worden, terwijl er steeds mediaberichten zijn over misstanden in de fabrieken die voor deze merken produceren?

 

Lijstjes

Inmiddels circuleren op internet allerlei lijstjes om consumenten te helpen eerlijke kleding te kiezen. Op de website van Rank a Brand staan beoordelingen van bijna 400 kleding- en schoenenmerken die in Nederlandse winkels te vinden zijn. Met deze informatie – eveneens beschikbaar via een app – kunnen we het milieu- en mensvriendelijke gehalte van de collecties van populaire merken nagaan, is de gedachte.

Rank a Brand heeft de nodige concurrentie. In kranten, tijdschriften en boeken verschijnen regelmatig winkeladviezen. Het Britse tijdschrift Ethical Consumer geeft in zogenoemde productgidsen een overzicht van de meest verantwoorde ketens, designer labels, jeansmerken en 9 kledingtypen (zoals schoenen, ondergoed, fleeces en schooluniformen). En de Amerikaanse Elizabeth Cline, bekend van haar boek Overdressed, The shockingly high cost of cheap fashion, beveelt op haar website tientallen mode-, denim-, schoenen en tassenmerken aan. En dan zijn er ook nog de website Kiesduurzamemode.nu en de Kledingchecker van GoedeWaar.nl.

 

Verwarring

Wie de verschillende informatiebronnen naast elkaar zet, zal al snel het spoor bijster zijn. Onder andere H&M, Zara en Mango, toch regelmatig negatief in het nieuws, staan gerust in de top tien van meest verantwoorde merken. Terwijl duurzame labels zoals Alchemist, Komodo, Kuyichi en People Tree bij Rank a Brand net voldoende scoren. En pioniers zoals Izzy Lane, Re-5 en Sena Eco Couture komen überhaupt nauwelijks in rankings voor.

Deze verwarrende uitkomsten zijn allereerst het gevolg van de uiteenlopende beoordelingscriteria van de lijstjesmakers. Zo zijn de scores van Rank a Brand gebaseerd op de gegevens die de beoordeelde bedrijven op hun website openbaar maken over 16 aspecten van 3 duurzame thema’s: klimaatverandering, milieubeleid en eerlijke handel. De beoordeling van het Britse initiatief Measure Up richt zich op 10 onderdelen van eerlijke handel (zoals eerlijke lonen en onafhankelijke fabrieksinspecties). Elizabeth Cline noemt lokale productie een belangrijk criterium. En omdat Rank a Brand zich baseert op online informatie, wordt vaak gezegd dat de beoordeling meer zegt over de communicatiestrategie van een merk dan over de feitelijke praktijk.

 

Onder andere H&M, Zara en Mango, toch regelmatig negatief in het nieuws, staan gerust in de top tien van meest verantwoorde merken.

 

Een tweede oorzaak van de verschillende duurzaamheidsscores heeft te maken met de ingewikkelde productieketen van de hedendaagse kledingindustrie. Tussen katoenboer en kledingwinkel zitten gemiddeld zo’n 10 tot 15 partijen. Een spijkerbroek heeft gerust 64.000 reiskilometers achter de rug en 13 verschillende landen aangedaan voordat het over de toonbank gaat. Vooral internationale ketens kunnen moeilijk nagaan of alle onderdelen van de productieketen wel verantwoord verlopen. Maar deze grote spelers beschikken vaak over een omvangrijk duurzaamheidsbeleid – inclusief MVO-managers en gedragscodes voor de fabrieken die de collecties maken. En daarom scoren ze opmerkelijk goed in de lijstjes ondanks een aanzienlijk risico op misstanden in de productieketen.

 

Simpele shoptip: vintage

Geen zin in een ingewikkelde speurtocht naar verantwoorde kleding? Bedenk dan dat vintage misschien wel de meest duurzame vorm van mode is. De negatieve impacts van de kledingindustrie op het milieu kunnen namelijk flink verminderd worden door kleding een tweede leven te gunnen. Dat kan door textiel te recyclen, maar ook door tweedehands kledingstukken te kopen.

Tweedehandsjes zijn er in alle soorten en maten: van Marktplaats.nl tot Designer-vintage.com, van de Kringloopwinkel tot Doortje Vintage. Swapping party’s maken van kledingruilen een goedkoop feestje. En via websites zoals Rouleerdekleer.nl, Vintywomen.com en Stylelend.com ruil je kleding online.

Er zijn ook winkels en merken die gebruikte materialen omtoveren tot nieuwe must-haves. Culture Fabric laat in Nederland jurken maken van oude zijde sari’s uit India. Eloise est Mignonne maakt van hoogwaardige vintagejurkjes must-haves. De tassen, trolleys, tablet sleeves en riemen van Kazmok zijn gemaakt van oude transportbanden. Via Van Hulley kunnen mannen van versleten overhemden een persoonlijke boxer laten maken. En in de producten van outdoorlabel Patagonia figureren steevast gerecyclede vezels van polyester en wol.

 

Tweedehandsjes zijn er in alle soorten en maten: van Marktplaats.nl tot Designer-vintage.com, van de Kringloopwinkel tot Doortje Vintage.

 

Recyclen door huren en leasen

Het huren van gelegenheidskleding is ook een must-do als het gaat om recycling. Bij luxe boetieks zoals Rent the Runway en Eleven James zijn exclusieve it-bags en onbetaalbare designer items te huur. En in Nederland zijn twee kledingbibliotheken in oprichting, waar je met abonnement of strippenkaart items kunt lenen. De kledingbibliotheek in Utrecht is inmiddels geopend.

 

Via MudJeans lease je tegen een laag maandtarief een fairtrade, biologisch geproduceerde spijkerbroek.

 

Tegenwoordig zijn er bovendien spijkerbroeken, fleecetruien, maatkostuums en mantelpakjes te leasen. Via MudJeans lease je tegen een laag maandtarief een fairtrade, biologisch geproduceerde spijkerbroek, die je dan na een of twee jaar weer inlevert. Het modemerk zorgt dat de jeans na wassen en reparatie opnieuw in de verkoop gaat. Als de kwaliteit daarvoor onvoldoende is, worden de materialen verwerkt tot garens. De producent maakt daarvan nieuwe items, die vervolgens weer te leasen zijn.

Naast de milieuvoordelen van tweedehands kleding is het een betaalbare manier om de garderobe te vernieuwen. Dankzij creatieve ontwerpers kan tweedehands textiel bovendien een opmerkelijk nieuw uiterlijk krijgen. En misschien wel het beste nieuws voor fashionista’s: vintage is modieuzer dan ooit. Of het nu gescoord is bij een vintage store, kledingbibliotheek of leasebedrijf.

 

 

[box title=”Voor het eerst 100 procent gerecycled” bg_color=”#dbdbdb” align=”left”]Een gele jurk die niet zou misstaan in de schappen van Zara of H&M. Zo omschreven media het eerste kledingstuk dat volledig is gemaakt van gerecycled katoen. De creatie werd in 2014 in Zweden gepresenteerd. Tot nu toe was het onmogelijk om kleding te maken van 100 procent gerecycled katoen: aan de gebruikte vezels worden altijd nieuwe toegevoegd, omdat de garens anders niet sterk genoeg zijn. Maar het Zweedse bedrijf Re:newcell slaagde erin om een rayontextiel te maken van uitsluitend gebruikte katoenvezels. De bedoeling is dat er binnen een aantal jaren in Europa fabrieken worden gevestigd die dat materiaal maken. De productie dichtbij huis kan ervoor zorgen dat de eerlijke werkomstandigheden in de kledingindustrie verbeteren. En aangezien we alleen al in Nederland 135 miljoen kilo textiel per jaar weggooien, is er in ieder geval vast geen gebrek aan recyclebare materialen.[/box]